Η Ψυχολογική Αντιμετώπιση Μίας (Οικονομικής) Κρίσης

Αυτό που ζούμε είναι μία κρίση. Όχι όμως η μοναδική στη ζωή μας, αφού δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει περάσει μέσα από δυστυχίες, αποτυχίες και απώλειες. Δυστυχώς δεν το επιλέξαμε να χάσουμε όλα αυτά που μέχρι τώρα θεωρούσαμε δεδομένα. Σπίτια, δουλειές, ελπίδες, όνειρα  που χάθηκαν και πρέπει να σταθούμε στα πόδια μας χωρίς αυτά. Χάσαμε την ασφάλειά μας, τον έλεγχο στη ζωή μας, την ηρεμία μας, αλλά το πιο βασικό χάσαμε για λίγο τους ανθρώπους που είχαμε δίπλα μας. Γεμίσαμε αρνητικές σκέψεις και αναλωθήκαμε σε καταστροφολογικές συζητήσεις. Σταματήσαμε να βλέπουμε πέρα από το σήμερα. Δεν είναι ανάγκη να ντρεπόμαστε για ό,τι μας συμβαίνει, γιατί είναι ανθρώπινο. 

Όμως, δεν χάσαμε μόνο μέσα από την κρίση, αλλά κερδίσαμε και πολλά. Μας δόθηκε η ευκαιρία να ανακαλύψουμε τι είναι αυτό που πραγματικά μας ευχαριστεί στη ζωή και τι έχει αληθινό νόημα για μας. Βγήκαμε έξω από τα στενά μας όρια, ξεπεράσαμε τους φόβους μας και ανακαλύψαμε κάτι μεγαλύτερο από μας. Συνειδητοποιήσαμε ότι ο κόσμος δεν είναι ποτέ 100% ασφαλής κι έτσι ωριμάσαμε. Καταλάβαμε ότι δεν χρειάζεται να το περάσουμε όλο αυτό μόνοι μας. Υπάρχουν άνθρωποι δίπλα μας που μας νοιάζονται και είναι πρόθυμοι να μας στηρίξουν. Είμαστε πια σε θέση να μετατρέψουμε την προσωπική αδυναμία σε συλλογική ευθύνη. Δεν χρειάζεται να χάνουμε την πίστη μας στον εαυτό μας και στις δυνάμεις μας. 

Ας προσαρμοστούμε στις εξελίξεις. 

Ας επικεντρωθούμε στα πράγματα που δεν κοστίζουν, αλλά αξίζουν τόσα πολλά. 

Ας διώξουμε τις αρνητικές σκέψεις. 

Ας θέσουμε ρεαλιστικούς στόχους και σωστές προτεραιότητες. 

Ας δούμε το μέλλον με προοπτική. 

Ας ζήσουμε απλά. 

Ας βοηθήσουμε το διπλανό μας. 

Ας περπατήσουμε – θα μας βοηθήσει να χαλαρώσουμε και να βάλουμε σε σειρά τις σκέψεις μας. 

Ας επενδύσουμε στους ανθρώπους και όχι στα υλικά αγαθά. 

Ας ακονίσουμε τα ταλέντα μας και ας ψάξουμε για ευκαιρίες σχετικές με αυτά. 

Ας κλείσουμε την τηλεόραση – έχει πολύ τρόμο και ηττοπάθεια μέσα της. 

Ας αγαπήσουμε τη ζωή με τα καλά και τα κακά της. 

Κανείς δεν έχει μιλήσει καλύτερα για την αστάθεια της ζωής, από το Σοφοκλή: «Για τους ανθρώπους τίποτα δεν διαρκεί, ούτε η έναστρη νύχτα, ούτε οι δυστυχίες, ούτε ο πλούτος: όλα μία μέρα ξαφνικά τελειώνουν. Κι έρχεται η σειρά ενός άλλου να ευτυχήσει, προτού τα χάσει όλα κι αυτός.» 

---

(Περίληψη από την ομιλία που διεξήχθη στο Χρωμοναστήρι στις 23/12 και στο Soul Kitchen στις 2/12, στο Ρέθυμνο - http://tinyurl.com/brd3ktm 
και αποσπάσματα στον παρακάτω σύνδεσμο http://www.youtube.com/watch?v=DN-jHAqTYic) 

Όχι! Δεν θέλω να με χαϊδέψεις!

ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ: 

Το σώμα σου ανήκει σε σένα. Το ίδιο και το μυαλό σου.

Όλοι πρέπει να το σέβονται και κανείς δεν έχει κανένα δικαίωμα πάνω του.

Η σωματική επαφή είναι βασικό στοιχείο της ζωής μας. Όταν νιώθουμε άνετα, τρυφερά και αγαπημένα, οι άνθρωποι κρατιόμαστε από τα χέρια, αγκαλιαζόμαστε, φιλιόμαστε.

Αγκαλιαζόμαστε και αγγίζουμε ο ένας τον άλλο, μόνο όποτε θέλουμε, και όχι όποτε θέλουν οι άλλοι, ακόμα κι αν αυτοί είναι συγγενείς μας. Δεν είναι θέμα ευγενείας. Υπάρχουν όμως και μερικά αγγίγματα που δεν προέρχονται από πραγματικό ενδιαφέρον και πραγματική αγάπη.

Έχουμε δικαίωμα στον ιδιωτικό χώρο. Εκεί που ντυνόμαστε, εκεί που πλενόμαστε, εκεί που κοιμόμαστε. Ακόμα και με τη μαμά: «Όχι μαμά τη θέλω κλειστή την πόρτα»

Καλό – κακό άγγιγμα

Δεν είναι ΟΚ όταν κάποιος μας αγγίξει σε ακατάλληλα σημεία. Το όριο είναι το εσώρουχο. Μόνο ένας γιατρός μπορεί να μας αγγίξει, αλλά αν δεν θέλουμε, μπορούμε να πούμε όχι ακόμα και σε αυτόν.

Το ερωτικό άγγιγμα και ο ερωτικός τρόπος ομιλίας δεν πρέπει να επιβάλλονται, και ποτέ και σε καμία περίπτωση να απευθύνονται από ενηλίκους σε ανήλικους. Ο νόμος και η κοινωνία καταδικάζουν τέτοιες συμπεριφορές.

Έχεις το δικαίωμα να αρνηθείς ένα φιλί ή ένα άγγιγμα. Πρέπει να μάθεις να λες όχι, ακόμα κι αν δεν είσαι σίγουρος για τις προθέσεις του άλλου. Μόνο και μόνο επειδή σου φαίνεται περίεργο αυτό που σου ζητάει. Μη διστάζεις μήπως τον προσβάλλεις. Μη σε νοιάζει τι γνώμη έχει ο κόσμος γι’ αυτόν. Εσύ πρέπει να πεις ΟΧΙ και να το πεις σε κάποιον μεγάλο που εμπιστεύεσαι όταν κάποιος σε πειράξει.

Καλά – κακά μυστικά

Είναι περίεργο όταν κάποιος μας ζητάει να κρατήσουμε ένα μυστικό που όμως αφορά τον εαυτό μας.

Όποιο μυστικό δεν μας κάνει να αισθανόμαστε καλά, να φοβόμαστε, να λυπόμαστε, δεν είναι καλό και πρέπει να το λέμε.

Καλό μυστικό: ένα πάρτι έκπληξη!

Τα κακά μυστικά πρέπει να τα λέμε σε κάποιον που αγαπάμε και εμπιστευόμαστε.

Πρόληψη και Προστασία

Αν κάποιος σε πειράξει, να ξέρεις ότι δεν φταις εσύ. Όλοι πρέπει να σεβόμαστε τα όρια του σώματός μας αλλά και του άλλου. Μπορείς να επιλέξεις με ποιον ενήλικα (φιλιά, αγκαλιές, χάδια) θα έχεις επαφή και με ποιον όχι. Και στην πορεία να αλλάξεις γνώμη αν θες.

Μην ντρέπεσαι

Μη νιώθεις υπεύθυνος

Μη φοβάσαι

Ένας σωστός ενήλικας θα έπαιρνε πάντα την άδεια από τους δικούς σου για να σε πάει κάπου ή να σου κάνει κάτι. Ποτέ δε θα σε φοβέριζε να μη μιλήσεις.

Οι μεγάλοι που φέρονται έτσι, μας εκμεταλλεύονται και προδίδουν την εμπιστοσύνη που τους δείχνουμε.

Συμπαθητικός, γλυκός και άνετος δε σημαίνει πάντα καλός άνθρωπος. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ακούς τη διαίσθησή σου και να ενημερώνεις έναν δικό σου που θα σε ακούσει σοβαρά.

Άγνωστοι: Ποτέ δεν μπαίνουμε σε αμάξι με κάποιο ξένο,

                Ποτέ δεν δεχόμαστε προσκλήσεις από κπ ξένο ή δώρα

Γνωστοί: θα ενημερώνουμε πάντα τους γονείς μας όταν κάποιος φίλος της οικογένειας ή συγγενής μας δώσει δώρο ή μας πει να κρατήσουμε ένα μυστικό ή προσπαθήσει να περάσει χρόνο μαζί μας μόνοι μας. Δεν θα τον πιστέψουμε αν μας πει ότι οι γονείς μας δεν θα μας αγαπάνε πια, ή ότι εμείς είμαστε ομάδα και πρέπει να κρατήσουμε αυτό το μυστικό για να μη χαλάσει η ομάδα.

Πες το σε κάποιον που αγαπάς. Αν δεν σε ακούσει, πράγμα που συμβαίνει καμία φορά, πες το και σε άλλους. Ό,τι κι αν έχει συμβεί, οι ενήλικοι είναι υποχρεωμένοι να προστατεύουν τα παιδιά.

Μία κουβέντα βοηθά να μπουν τα πράγματα στη θέση του και να διαλυθούν τυχόν παρεξηγήσεις.

Άλλο δώρο, άλλο δωροδοκία:

Δώρο: επειδή μας αγαπάνε

Δωροδοκία: αντάλλαγμα για να κάνουμε κάτι

Ζητάμε βοήθεια: μιλάμε σε γιατρούς, δασκάλους, αστυνομία, ψυχολόγους, όταν κάτι κακό συμβεί.

ΓΟΝΕΙΣ: Δεν πρέπει να μας θυμώσουν αν γίνει κάτι τέτοιο. Να μη μας ρωτήσουν γιατί. Η αλήθεια δεν πρέπει να τιμωρείται.

ΟΧΙ ΚΑΙ ΣΤΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ.

Δεν επιτρέπουμε σε κάποιον να μας μιλάει με αισχρά λόγια για το σώμα μας.

ΙΝΤΕΡΝΕΤ

Όχι τηλέφωνα, όχι φωτογραφίες, όχι συνομιλίες με αγνώστους και μεγαλύτερους, όχι διευθύνσεις.

Πολλοί μπορεί να λένε ψέματα στο ίντερνετ. Κρύβονται πίσω από ψευδώνυμα και προχωρούν σε παράνομες και ανήθικες πράξεις.

ΘΥΜΗΣΟΥ:

Πρόσεξε πολύ αν κάποιος μεγαλύτερος από σένα αρχίζει..

Να σε κάνει πολύ παρέα

Να σου κάνει δώρα

Να σου αφήνει μηνύματα

Να σου ζητά να έχετε μυστικά από τους δικούς σου

Προσπαθεί να σε τρομάξει (αν το μάθει ο πατέρας σου πως μιλάμε, θα θυμώσει)

Ό,τι κι αν συμβεί, ό,τι κι αν έχει προηγηθεί, ΦΥΓΕ ΤΡΕΧΟΝΤΑΣ αν κάποιος

Θελήσει να σε παρασύρει κάπου χωρίς να το ξέρουν οι δικοί σου

Σου ζητήσει να βγάλεις τα ρούχα σου ή να βγάλει τα δικά του

Σε αγγίξει σε μέρη που καλύπτει το μαγιό/εσώρουχό σου

Σου ζητήσει να τον αγγίξεις σε μέρη που καλύπτει το μαγιό

Ζητήσει να σε φωτογραφήσει χωρίς τα ρούχα σου 

Το σώμα σου ανήκει σε σένα. Το ίδιο και το μυαλό σου.

(Σημειώσεις από την ψυχοεκπαιδευτική ομιλία που έγινε σε Δημοτικό Σχολείου του Ρεθύμνου)

Η ικανότητα να αγαπάμε κρύβεται στην παιδική ηλικία

Η ικανότητα να εμπιστευόμαστε, να αγαπάμε και να επιλύουμε τις συγκρούσεις με αγαπημένους, αρχίζει στην παιδική ηλικία-πολύ νωρίτερα από ότι μπορεί να πιστεύει κάποιος. Αυτό προκύπτει από νέα επισκόπηση που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Current Directions in Psychological Science».

Οι διαπροσωπικές εμπειρίες με τη μητέρα, τους πρώτους 12 έως 18 μήνες προβλέπουν τη συμπεριφορά στις ενήλικες συντροφικές σχέσεις 20 χρόνια αργότερα, δηλώνει ο συγγραφέας, ψυχολόγος Jeffry A. Simpson, με τους συναδέλφους του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, W. Andrew Collins και Jessica E. Salvatore.

Σημειώνουν ότι πριν μπορέσουμε να θυμηθούμε, πριν έχουμε γλώσσα για να περιγράψουμε και με τρόπους που δεν έχουμε επίγνωση, οι σιωπηρές συμπεριφορές καταγράφονται στον εγκέφαλο σχετικά με το πώς θα μας μεταχειριστούν ή πόσο αξίζουμε αγάπη και στοργή.

Ενώ αυτές οι συμπεριφορές μπορούν να αλλάξουν με νέες σχέσεις, ενδοσκόπηση και θεραπεία, σε περιόδους στρες, οι παλιές στάσεις συχνά επανεμφανίζονται. Το νεογνό που υπέστη κακομεταχείριση γίνεται ο αμυνόμενος διαπληκτιζόμενος. Το μωρό του οποίου η μητέρα ήταν υποστηρικτική, λύνει τα προβλήματα και είναι σίγουρο για την καλή θέληση του άλλου.

Ο Simpson εξηγεί ότι οι άνθρωποι βρίσκουν έναν τρόπο προσαρμοστικό και με συνοχή και όσο καλύτερα μπορούν, για να ανταποκριθούν στο τρέχον περιβάλλον με βάση αυτό που τους συνέβη στο παρελθόν. Αυτό που σας συνέβη ως μωρό επηρεάζει τον ενήλικα που είστε. Δεν πρόκειται για νέα ιδέα στην ψυχολογία αλλά λείπουν ισχυρές αποδείξεις:

Οι Simpson, Collins και Salvatore παρέχουν τις ενδείξεις ερευνώντας τις σχέσεις μεταξύ μητέρας-νεογνού και αργότερα συντροφικές σχέσεις ως μέρος της έρευνας Minnesota Longitudinal Study of Risk and Adaptation. Μελέτησαν 75 παιδιά μητέρων χαμηλού εισοδήματος που αξιολόγησαν από τη γέννηση μέχρι την αρχή των 30 ετών, περιλαμβανομένων των στενών φίλων και των συντρόφων.

Όταν τα παιδιά ήταν νεογνά, τέθηκαν σε παράξενες ή στρεσογόνες καταστάσεις με τις μητέρες τους, για να ερευνηθεί πόσο ασφαλής ήταν ο δεσμός μητέρας-παιδιού. Από τότε, τα παιδιά, που τώρα είναι ενήλικες, επέστρεφαν τακτικά για αξιολόγηση της συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξής τους. Οι συγγραφείς εστίασαν στις ικανότητές τους και την ευλυγισία στη λύση των συγκρούσεων με συμμαθητές, καλύτερους φίλους στην εφηβεία και τέλος ερωτικούς συντρόφους.

Μέσω πολλαπλών αναλύσεων, η έρευνα αποκάλυψε ενδείξεις της πρώιμης εγγραφής-επιβεβαιώνοντας παλαιότερες θεωρίες. Ωστόσο, τα ευρήματα ξεφεύγουν επίσης από τις ιδέες των προηγούμενων. Ο Simpson δήλωσε ότι ανακάλυψε αδύναμο αλλά σημαντικό νήμα μεταξύ του νεογνού στην αγκαλιά της μητέρας και της 20χρονης στην αγκαλιά του εραστή. Ωστόσο, ένα γεγονός του έκανε εντύπωση με το πέρασμα των χρόνων. Είναι συχνά δυσκολότερο να βρεθούν ενδείξεις για σταθερή συνέχεια παρά για αλλαγή σε πολλές μετρήσεις.

Τα καλά νέα: Αν μπορείτε να αποσαφηνίσετε τι είναι τα παλιά μοντέλα και τα περιγράψετε λεκτικά και αν έχετε σχέση με αφοσιωμένο αξιόπιστο άνθρωπο, δηλώνει ο Simpson, μπορεί να καταφέρετε να αναθεωρήσετε τα μοντέλα σας και να ρυθμίσετε τη συμπεριφορά σας διαφορετικά.

Οι παλιές συνήθειες μπορεί να ξεπεραστούν. Ένα προδομένο μωρό μπορεί να γίνει πιστό. Ένα μωρό που δεν έχει αγαπηθεί μπορεί να μάθει να αγαπά.

Πηγή: iatronet

Από πότε ο σεβασμός ανάμεσα στα δύο φύλα έγινε κλισέ;

Πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου το εξής άρθρο στο περιοδικό LIFO. Αφορά την ισότητα και το σεβασμό μεταξύ των δύο φύλων, και κατά πόσο μερικές γυναίκες θεωρούν κάτι τέτοιο ενάντια στη θηλυκή τους φύση και τον... παραδοσιακό τους ρόλο ως γυναίκες. 
Δεν χρειάζεται περαιτέρω σχολιασμός. 
Απλά διαβάστε το και προβληματιστείτε. 

"Αγαπητή Α, μπα; δουλεύω σε μια από τις πιο παλιές και αξιοσέβαστες φεμινιστικές οργανώσεις της Αγγλίας. Το πρόβλημά μου είναι ότι κάθε φορά που ξεστομίζω τη λέξη φεμινιστική στην Ελλάδα όλες οι χανούμισσες δαιμονίζονται αυτόματα χρόνια τώρα. Έχω ακούσει ένα σωρό βλακείες από το εγώ πάντως να ξέρεις δεν είμαι φεμινίστρια, μέχρι αυτά χαλάσανε τους άντρες μας κτλ. Έχω απαντήσει με χίλιους τρόπους, αναλόγως τα κέφια. Έχω αποφύγει να πω τη λέξη-δαίμονα, αλλά φέτος στις διακοπές πρώτη φορά αγανάκτησα. Βαρέθηκα, τι να κάνω; Να αρχίσω να μοιράζω κοτετσόσυρμα στις κότες; Κυρίως με στεναχωρεί η αντίδραση αυτή όταν προέρχεται από μορφωμένες κοπέλες διαφόρων ηλικιών, δεν έχω να πω κάτι εναντι-Eυγενία

Όσο το διάβαζα τόσο μου ανέβαινε το αίμα στο κεφάλι. Δε μπορώ να καταλάβω πότε έγινε αξιογέλαστο να μιλάς για ισότητα, πώς γίνεται διάφορες «διάσημες» να μπορούν να διατυμπανίζουν περήφανα «εγώ δεν είμαι φεμινίστρια, τιμώ τη θηλυκότητά μου» και να μην τις παίρνουν με γιαούρτια. Τι να πω; Φαίνεται ότι μερικές νομίζουν ότι επειδή έχουν το «δικαίωμα» να φοράνε τακούνια και στρινγκ δεν υπάρχει κάτι άλλο να κατακτήσουν – ορίστε, φοράμε ό,τι θέλουμε, οδηγάμε, ψηφίζουμε, τι άλλο έχει μείνει;

Συμπάσχω και κατανοώ την αγανάκτησή σου. Ας δοκιμάσουμε να ξεχάσουμε τη θέση της γυναίκας παγκόσμια, γιατί θα μας φύγει το κεφάλι. Ας πούμε ότι αυτές οι γυναίκες που περιγράφεις νοιάζονται μόνο για την Ελλαδίτσα τους και για τίποτε άλλο στον κόσμο!

Όταν ο πεθερός αποθαρρύνει το γαμπρό να τις παντρευτεί επειδή δεν έχουν «ούτε ένα σπίτι», ίσως αναρωτηθούν. Όταν ο άντρας τους απαιτήσει να μοιράζονται όλα τα έξοδα στα δύο αλλά ταυτόχρονα γκρινιάζει ότι «το σπίτι είναι μπουρδέλο», ίσως αναρωτηθούν. Όταν ο άντρας τους τις ενθαρρύνει να δουλεύουν γιατί «τα έξοδα είναι πολλά» αλλά περιμένει κάθε μέρα φαγητό και τις κατηγορήσει ότι «δεν είναι καλές μάνες», ίσως αναρωτηθούν. Ίσως όταν τολμήσουν να πουν ότι δεν θέλουν να θηλάσουν και τις αντιμετωπίσουν σαν παιδοκτόνους, να αναρωτηθούν. Ίσως όταν κλάψει το μωρό  για εκατοστή φορά μέσα στη νύχτα και ο άντρας τους πει «ξύπνα, κλαίει το μωρό» και αλλάξει πλευρό, να αναρωτηθούν. Ίσως όταν αφιερώσουν άπειρες ώρες στο γραφείο και δε γίνουν ποτέ διευθύντριες, να αναρωτηθούν. Ίσως όταν η μητέρα τους πει (με περηφάνια!) «τι τη θες την καθαρίστρια, εγώ όλα μόνη μου τα κατάφερα,» να αναρωτηθούν. Ίσως όταν κανονίσουν να πάνε ταξίδι και ακούσουν από τις φίλες τους «και θα αφήσεις τα παιδιά μόνα τους τρεις μέρες;» να αναρωτηθούν. Ίσως όταν η πεθερά τους επαναλάβει για χιλιοστή φορά πώς τρώει ο Γιωργάκης τα γεμιστά, να αναρωτηθούν. Ίσως όταν ο Γιωργάκης τους πάρει για δώρο γενεθλίων μια σιδερώστρα, να αναρωτηθούν.

Ίσως όταν τολμήσουν να παραπονεθούν και οι μάνες τους απαντήσουν «η θέση σου είναι δίπλα στον άντρα σου», να αναρωτηθούν.

Αν δεν αναρωτηθούν και τότε, ευτυχώς που υπάρχουν γυναίκες σαν κι εσένα."

'Όμοιος ομοίω αεί πελάζει'

Αλήθεια, τα αντίθετα έλκονται; Έτσι σκέφτεται μεγάλο μέρος της σημερινής (ποπ) κουλτούρας. Ταινίες όπως το Pretty Woman και The Notebook δείχνουν ότι τα ζευγάρια που δεν έχουν σχεδόν τίποτα κοινό μεταξύ τους προορίζονται οι ένας για τον άλλον. Όμως, οι ψυχολογικές μελέτες δίνουν μια διαφορετική εικόνα. Όταν οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα επιλογής, αναζητούν τους ανθρώπους που τους μοιάζουν. Οι ψυχολόγοι αποκαλούν αυτό το φαινόμενο έλξη της ομοιότητας και αυτό συναντάται σε πολλούς πολιτισμούς.

Η έλξη της ομοιότητας είναι ιδιαίτερα έντονη στα ρομαντικά ζευγάρια. Για παράδειγμα, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μία έρευνα στο Σικάγο συνέλεξε δεδομένα για να ανακαλύψει πού και πώς οι Αμερικανοί συναντούν τους/τις συντρόφους τους. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι "οι άνθρωποι αναζητούν ή βρίσκουν συντρόφους που τους μοιάζουν και συντρόφους, με τους οποίους μπορούν να συγκριθούν «ποιοτικά».  Η μεγάλη πλειοψηφία των γάμων παρουσιάζουν αυτή την ομοιότητα για σχεδόν όλα τα χαρακτηριστικά μετρήθηκαν, που περιλαμβάνουν από την ηλικία για την εκπαίδευση μέχρι την εθνικότητα."

Το ίδιο ισχύει και για τους φίλους μας. Μία  πρόσφατη μελέτη στο Wellesley College και το Πανεπιστήμιο του Κάνσας αποδεικνύει κάτι τέτοιο. Οι ερευνητές ενδιαφέρονταν για το πώς η κοινωνική πολυμορφία του κολεγίου μπορεί να επηρεάσει τις κοινωνικές σχέσεις: Μήπως τα σχολεία με μεγαλύτερη κοινωνική πολυμορφία μπορούν να οδηγήσουν και σε διαφορετικές σχέσεις;

Διεξήχθη σύγκριση των σχέσεων των μαθητών σε ένα μεγάλο κρατικό πανεπιστήμιο (University of Kansas) με τέσσερα μικρά κολέγια στο Κάνσας. Ζητήθηκαν από τους μαθητές τα δημογραφικά τους στοιχεία, αλλά και στάσεις και πεποιθήσεις γύρω από ποικίλα θέματα (απόψεις για τον έλεγχο των γεννήσεων και κατανάλωσης οινοπνεύματος από ανηλίκους, για παράδειγμα). Βρήκαν ότι η "μεγαλύτερη ανθρώπινη ποικιλομορφία εντός ενός περιβάλλοντος οδηγεί σε λιγότερο προσωπική διαφορετικότητα." Οι φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας, με άλλα λόγια, τείνουν να δημιουργήσουν πιο ομοιογενείς κοινωνικές ομάδες σε σύγκριση με τους συνομηλίκους τους σε μικρότερα σχολεία. Αυτό σημαίνει, κατά ειρωνεία της τύχης, ότι όσο περισσότερες ευκαιρίες υπάρχουν για να ακολουθήσει και να επιλέξει κανείς διαφορετικές σχέσεις τόσο μεγαλύτερη είναι η τάση να κλίνει προς ομοϊδεάτες.

Αυτό μπορεί να είναι ένα πρόβλημα. Αρκετές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία δείχνουν τη σημασία της πνευματικής διαφορετικότητας. Μια ανάλυση των πτυχιούχων του Stanford Business School διαπίστωσε ότι "οι επιχειρηματίες με πιο «ποικιλόμορφα» και «διαφορετικά» κοινωνικά δίκτυα πετυχαίνουν τρεις φορές υψηλότερη επίδοση στον άξονα της καινοτομίας, γεγονός που υποδηλώνει ότι η δυνατότητα πρόσβασης σε «μη-προσβάσιμες πληροφορίες από τους ομοίους» είναι μια πολύ σημαντική πηγή νέων ιδεών." Μια τέτοια ανοχή και αναζήτηση της διαφορετικότητας αναγκάζει το άτομο να σταματήσει να επαναπαύεται στα πιστεύω του και τα στεγανά του, και να ανοίξει τους ορίζοντές του. Κάτι τέτοιο αυτόματα ανοίγει μπροστά του περισσότερους δρόμους προς την εξέλιξή του. 

Στο πλαίσιο του γάμου η έλξη της ομοιότητας είναι ένας θετικός παράγοντας. Οι γάμοι συνήθως πετυχαίνουν όταν εμπλέκονται δύο ομοϊδεάτες. Η ομοιότητα των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας είναι μια καλή ένδειξη συζυγικής σταθερότητας και ευτυχίας. Στην πραγματικότητα, είναι ιδιαίτερα απίθανο για τα άτομα με ανόμοια προσωπικότητες να έλκονται μεταξύ τους. Δεν είναι απλώς ότι τα αντίθετα δεν έλκονται: Συχνά απωθούνται κιόλας.

Αν τα αντίθετα δεν έλκονται με ρομαντικό-ερωτικό τρόπο, γιατί έχουμε μια τέτοια τάση να πιστεύουμε ότι έτσι γίνεται; Κυρίως, επειδή εμείς οι άνθρωποι αγαπάμε τις ρομαντικές ιστορίες. Από το Ρωμαίος και Ιουλιέτα και Wall-E και το Katniss και Peeta, δεν μπορούμε παρά να φαντασιωνόμαστε ζευγάρια εραστών που έζησαν έναν ματαιωμένο έρωτα. Δυστυχώς, επειδή αυτά τα σενάρια θυσιάζουν την πραγματικότητα για λίγο περισσότερο πάθος και καρδιοχτύπι, η αντίληψή μας για τις ρομαντικές σχέσεις είναι σε μεγάλο βαθμό διαστρεβλωμένη. Δεν έχουν όλες οι ιστορίες αίσιο τέλος. Πολλές φορές, επίσης, συνειδητά ή ασυνείδητα, θέλουμε να ζήσουμε έναν έρωτα δίχως αύριο, αλλά με πολύ πάθος, ένταση, ματαίωση και εγκατάλειψη. Ναι, πολλές φορές ο άνθρωπος αναζητάει τον πόνο και το δράμα, ενώ ακριβώς δίπλα του θα μπορούσε να "τρέξει" μία σχέση περισσότερο συμβατή και ταιριαστή σε αυτόν. Ίσως πιστεύει ότι δεν του αξίζει μία αληθινή αγάπη. Ίσως πάλι βρίσκει τη ζωή του ανιαρή και θέλει να της προσθέσει λίγη ..δράση. Για όποιο λόγο κι αν το επιλέξει, πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι έχει ξεκινήσει μία μάχη με τις πιθανότητες. Με τις λίγες πιθανότητες η σχέση αυτή να κρατήσει και να ευδοκιμήσει. Όλα εξαρτώνται από το τι αναζητά κανείς.   

Εν συντομία, λοιπόν, οι ρομαντικές σχέσεις ευδοκιμούν μέσα στην ομοιότητα. Το αντίθετο ισχύει για τους κοινωνικούς και επαγγελματικούς σας κύκλους: όταν πρόκειται για την παραγωγή ιδεών, δημιουργικότητα ή επιχειρηματικότητα, διανοητικά διαφορετικοί κοινωνικοί κύκλοι είναι το κλειδί για την επιτυχία.

                

Εφηβεία & Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση

• Ενημέρωση όχι μόνο από βιολογική πλευρά αλλά και από ηθική (αμοιβαίος σεβασμός, υπευθυνότητα, αγάπη)
• Δώστε στα παιδιά να καταλάβουν τα βιολογικά και ανατομικά χαρ/κα
• Προσπαθήστε να περιορίσετε τυχόν φόβους και παρανοήσεις σχετικά με τις αλλαγές της ήβης και τη σεξουαλική δραστηριότητα
• Ενθαρρύνετε μία υγιή και θετική (όχι γεμάτη ντροπή και μυστικά) στάση απέναντι στο σεξ
• Δώστε πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους των αφροδίσιων νοσημάτων
• Δώστε πληροφορίες σχετικά με τον κίνδυνο της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης
• Προσφέρετε πρακτικές συμβουλές σε ό,τι αφορά την αντισύλληψη
• Εξηγήστε τη φύση της ομοφυλοφιλίας, χωρίς να κρίνετε
• Τα παιδιά κάθε ηλικίας θέλουν ειλικρίνεια, όχι ψευδείς λύσεις και δηλώσεις
• Αν το παιδί ξαναρωτήσει, σημαίνει ότι δεν καλύφθηκε από την πρώτη μας συζήτηση
• Ο γονέας ΔΕΝ χρειάζεται να αναφερθεί στη δική του σεξουαλική ζωή
• Αν το παιδί ρωτήσει πρώτο, ας μην γελάσουμε ή αποφύγουμε
• Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι μία συνεχής διαδικασία που γίνεται κατά όλη τη διάρκεια της ζωής του νέου ανθρώπου
• Αν νιώθουμε αμηχανία, τα παιδιά το καταλαβαίνουν ακόμα και από τη στάση του σώματος
• Σημαντικό είναι να μιλήσουμε για την ιδιωτικότητα του σώματος
• Δεν αφήνουμε να μπαίνουν στο μπάνιο όταν είμαστε εμείς
• Όταν ρωτηθούμε καλό είναι να πούμε ότι το σεξ είναι μία πράξη αγάπης
• Μπορούμε να χρησιμοποιούμε και τους επιστημονικούς όρους και τους πιο «χαριτωμένους»
• Δεν αφήνουμε να μπαίνουν στο μπάνιο όταν είμαστε εμείς
• Όταν ρωτηθούμε καλό είναι να πούμε ότι το σεξ είναι μία πράξη αγάπης
• Μπορούμε να χρησιμοποιούμε και τους επιστημονικούς όρους και τους πιο «χαριτωμένους»
• Από 5 ετών καλό είναι να κάνει μόνο του μπάνιο
• Να κλείνει την πόρτα όταν αλλάζει
• Να χτυπάμε πριν μπούμε, αλλά να χτυπάει και αυτό
• Σε περίπτωση αυνανισμού, δεν επικρίνουμε, δεν διακωμωδούμε, δεν δείχνουμε αυστηρότητα, δεν επαινούμε
• Ενισχύουμε το να μην το κάνουν μπροστά σε τρίτους
• Μην θεωρούμε δεδομένο ότι θα το μάθουν από το σχολείο ή από φίλους, γιατί ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι θα το μάθει σωστά και από τη σωστή πηγή
• Ακόμα κι αν δεν ξέρουμε αυτό που μας ρωτάει, ας τους το πούμε και να ανανεώσουμε το ραντεβού μας με νέες πληροφορίες, παρά να απαντήσουμε λάθος ή με συστολή 

Εφηβεία & Γονείς

ΓΟΝΕΙΣ 

• Προσοχή στην πρώιμη παραχώρηση υπέρμετρης ανεξαρτησίας
• Βήματα προς αποδέσμευση των παιδιών από τους γονείς (απογαλακτισμός) για αποφυγή μελλοντικής συναισθηματικής εξάρτησης

• Προσοχή σε ΖΗΛΙΑ, ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑ, ΠΡΟΒΟΛΗ
• ΜΗΤΕΡΕΣ: σύνδρομο της άδειας φωλιάς

Βήματα για εξομάλυνση διαφορών

• Προσπαθήστε να ξεκαθαρίσετε τις δικές σας στάσεις και συναισθήματα σχετικά με μία κατάσταση
• Αποφασίστε αν η συγκεκριμένη κατάσταση αξίζει να προκαλεί τόση ενόχληση
• Αποφασίστε για το πνεύμα με το οποίο θα θέσετε το ζήτημα
• Πλησιάστε τον/την έφηβο και ανοίξτε σχετική συζήτηση
• Ακούστε την απάντησή του και κάνετε ένα έλεγχο αν κατανοήσατε πλήρως
• Βρείτε μία πρακτική συμφωνία, έναν συμβιβασμό
• Διατηρείτε δεσμούς στοργής και σεβασμού
• Να επιμένετε στις ηθικές σας απαιτήσεις
• Διαλέξτε προσεκτικά τους κανόνες
• Να είστε συνεπείς
• Να ερμηνεύετε τους κανόνες δίνοντας λογικές εξηγήσεις
• Να δίνετε στους νέους υπευθυνότητες 

Εφηβεία & Ταυτότητα

ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΓΩ

• Διαμόρφωση μίας εικόνας για τον εαυτό του με εσωτερική διαχρονική σταθερότητα
• Πεποίθηση ότι παραμένει το ίδιο πρόσωπο σε όλες τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις
• Να βρει το ρόλο που θα διαδραματίσει μέσα στην κοινωνία
• Ιεράρχηση σκοπών και αξιών ζωής
• Αφοσίωση στις αξίες
• Περίοδος σημαντικών αλλαγών και αποφάσεων
• Σύγχυση ρόλων, χωρίς την εσωτερική βεβαιότητα για το ποιος είναι και τι θέλει στη ζωή

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

Κατακτημένη ταυτότητα

• Έχει ευκαιρίες να πειραματιστεί, να γνωρίσει, να συνδιαλλαγεί με άτομα του ίδιου και του άλλου φύλου, έχει μελετήσει και συγκρίνει τις κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές, ιδεολογικές ιδεολογίες και έχει κάνει τις επιλογές του με βάση τα κριτήρια που έχει ο ίδιος θέσει, αφού έχει λάβει υπόψη του πολλές εναλλακτικές

Δοτή ταυτότητα 

• Έχει δεσμευτεί και έχει αφοσιωθεί σε σκοπούς και πεποιθήσεις που του έχουν υποδειχθεί από άλλους, χωρίς προηγουμένως και με δική του πρωτοβουλία να έχει λάβει υπόψη του εναλλακτικές πιθανότητες. 

Παρατεταμένο μορατόριουμ  

• Έχει επιδοθεί σε μία συνεχιζόμενη προσπάθεια να αναζητεί και να εξετάζει δυνατότητες και εναλλακτικές λύσεις, χωρίς να μπορεί να καταλήξει σε ένα ξεκάθαρο σχέδιο ζωής

Αναλυτικότερα, οι τρεις ταυτότητες: 

Κατακτημένη ταυτότητα:

• πιο καλά προσαρμοσμένα άτομα,
• υψηλή επίδοση σε πνευματικές δοκιμασίες,
• μεγάλη αυτοπεποίθηση,
• λιγότερο άγχος,
• ανοχή και σεβασμό σε αντίθετες απόψεις,
• αφοσίωση στην επιδίωξη σκοπών

Δοτή ταυτότητα:

• Αυταρχικά, στερεοτυπικά άτομα
• Θέτουν εξωπραγματικά υψηλούς στόχους
• Δεν μπορούν να αποδώσουν κάτω από αγχογόνες συνθήκες
• Βιώνουν σύγχυση όταν υπάρξει αμφισβήτηση των πιστεύω τους
• Οι σχέσεις με άλλους είναι επιφανειακές και στερεοτυπικές

Παρατεταμένο μορατόριουμ:

• Περισσότερο άγχος από όλες τις ομάδες
• Συνεχώς αναβάλλει τη λήψη απόφασης
• Είναι εκτεθειμένο και κινδυνεύει
• Αποφεύγει τη δέσμευση να αγωνιστεί για να υλοποιηθούν οι επιλογές του

Εφηβεία & Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη

• Ο έφηβος γίνεται πιο ευσυγκίνητος
• Βιώνει ψυχικές εντάσεις και έντονα βιώματα καθώς πρέπει να ενσωματώσει τις βαθιές και ταχύτατες αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα του
• Σημαντικό ρόλο παίζουν οι αντιδράσεις των άλλων στις αλλαγές αυτές
• Κεντρική θέση: το ΣΩΜΑ
• Αξιολογεί τον εαυτό του βάσει των σωματικών χαρακτηριστικών
• Χρήση κοινωνικών προτύπων (αθλητές, τραγουδιστές, κλπ)
• Φόβοι για σωματική διάπλαση και σεξουαλική ικανότητα, ανησυχίες για τη σειρά εμφάνισης των αλλαγών, προσοχή στη σωστή ενημέρωση

ΠΙΟ ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

• Επιθυμία να μένει μόνος του
• Αποστροφή από την εργασία
• Έλλειψη συντονισμού στις κινήσεις
• Ανία
• Νευρικότητα – ανησυχία
• Αυξημένη ευσυγκινησία
• Αντιδραστική – εχθρική στάση προς τους άλλους
• Αντιδραστική – εχθρική στάση προς το άλλο φύλο (στην 1η φάση της εφηβείας)
• Εναντίωση σε κάθε μορφή εξουσίας
• Υπεραπασχόληση με θέματα του σεξ (Αγόρια: βιολογική ορμή ≠ Κορίτσια: ρομαντική διάσταση)
• Υπέρμετρη ντροπαλότητα
• Έλλειψη αυτοπεποίθησης
• Ονειροπόληση
• Προβολή
• Μετάθεση – Μετατόπιση

ΚΡΙΤΙΚΗ – ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗ

• Σύγκριση πραγματικού και ιδανικού
• Ιδεαλιστική τάση = τάσσεται υπέρ ανθρωπιστικών σκοπών
• Εναντίωση προς τους γονείς
• Απαιτεί δικαιολόγηση εντολών
• Διαπιστώνει κενά στις κρίσεις κ τις συμβουλές τους
• Ενοχλείται από την υποκριτική τους στάση
• Προβολή εναλλακτικών λύσεων για τα κοινωνικά
• Προς τον εαυτό τους: ενδοσκόπηση, αυτοανάλυση, αυτοκριτική
• Νομίζει πως όλοι σκέφτονται όπως αυτός
• Νιώθει την προσοχή όλων πάνω του = αμηχανία
• ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΜΥΘΟΣ: τα προσωπικά βιώματα (έρωτες..) είναι μοναδικά, ανεπανάληπτα 

Εφηβεία, Στόχοι & Γλωσσική Ανάπτυξη

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΦΗΒΕΙΑΣ 

• Να αποδεχτεί τη νέα μορφή που παίρνει το σώμα του
• Να διαμορφώσει μία ώριμη ετερόφυλη σχέση
• Να εξασφαλίσει μία προοπτική για οικονομική ανεξαρτησία
• Να αποκτήσει συναισθηματική αυτονομία
• Να διαμορφώσει νέες σχέσεις αμοιβαιότητας με συνομηλίκους και των 2 φύλων
• Να αποκτήσει γνωστικές δεξιότητες για την ενεργό συμμετοχή του στην κοινωνική και πολιτική ζωή
• Να διαμορφώσει μία φιλοσοφία ζωής
• Να δώσει μία ικανοποιητική απάντηση στο «Ποιος είμαι;», «Από πού έρχομαι;», «Που πηγαίνω»

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 

• Ο λόγος από εγωκεντρικός γίνεται κοινωνικοποιημένος – επικοινωνιακός
• Αύξηση λεξιλογίου
• Ο λόγος αποκτά πλαστικότητα, εσωτερική βαρύτητα και συναισθηματική φόρτιση (γλυκός ή πικρός ή πύρινος)
• Το άτομο θέλει να εκφράσει και να εξωτερικεύσει τις σκέψεις του
• Γλώσσα της εφηβικής κουλτούρας (ειδικός κώδικας επικοινωνίας) 

Εφηβεία & Σωματικές Αλλαγές

ΉΒΗ – ΕΦΗΒΕΙΑ

Ήβη: σχετικά σύντομη περίοδος, 2-4 έτη, βιολογικής ανάπτυξης όπου πραγματοποιούνται οι βιοσωματικές αλλαγές που σχετίζονται με την ωρίμανση της γενετήσιας λειτουργίας

Πρωτεύοντα γνωρίσματα ήβης:

• Ωρίμανση γεννητικών αδένων (όρχεων και ωοθηκών)
• Παραγωγή σπερματικών κυττάρων (σπερματοζωάρια και ωάρια)  
• Διόγκωση μήτρας
• Ανάπτυξη αδένων άρρενος

Δευτερεύοντα γνωρίσματα ήβης:

• Ηβική κόμη
• Διόγκωση μαστών
• Τρίχωση προσώπου
• Αλλαγή τόνου της φωνής

Εφηβεία: Μακρότερη αναπτυξιακή περίοδος, 7-8 ετών, περιλαμβάνει αλλαγές που συμβαίνουν σε 4 βασικούς τομείς της ανάπτυξης:    

• Βιοσωματικό
• Γνωστικό
• Συναισθηματικό
• Κοινωνικό

Η εφηβεία εμπεριέχει και την ήβη

• 1η φάση ΗΒΗΣ - ΠΡΟΕΦΗΒΕΙΑ:

Έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται ορισμένα γνωρίσματα της ήβης (τρίχωση εφηβαίου, διόγκωση μαστών, κλπ), όχι όμως τα σπερματικά κύτταρα

• 2η φάση ΗΒΗΣ:

Υπάρχει παραγωγή ώριμων σπερματικών κυττάρων

Διαχωριστικό σημείο:

• Έμμηνος ρύση - εκσπερμάτωση

Έναρξη:

Περίπου στο 11^ο έτος στα κορίτσια

Περίπου στο 13^ο έτος στα αγόρια

Αφετηρία: το άτομο θεωρείται ικανό για αναπαραγωγή

Πέρας: το άτομο θεωρείται ικανό να αναλάβει το ρόλο του ενηλίκου

ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Αυξητικό Τίναγμα:

ΥΨΟΣ:

• ΑΓΟΡΙΑ: 10-12 εκ
• ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 8-9 εκ.

ΒΑΡΟΣ:

• ΑΓΟΡΙΑ: 6-7 κιλά
• ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 5-6 κιλά

ΤΕΛΙΚΟ ΥΨΟΣ:

• Κορίτσια: μέχρι τα 18
• Αγόρια: 18+
• Κορίτσια: μικρότερο βάρος και  ύψος

ΑΛΛΑΓΕΣ 

• Δημιουργία νέων οστών (από 270 σε 350)- αύξηση μήκους οστών
• Κινητικές αδεξιότητες (Προσοχή! σε αμηχανία και ντροπή)
• Καμπύλη ανάπτυξης:

1. (Επιτάχυνση – κορύφωση – μείωση)

1. Κορίτσια: 10-12-14
2. Αγόρια: 12,5-14-16 

Αλλαγές στις αναλογίες του προσώπου

• Δόντια, μύτη, στόμα, χείλη, σαγόνι, σχήμα προσώπου (πιο ωοειδές στα κορίτσια, πιο γωνιώδες στα αγόρια)

Αλλαγές στο περίγραμμα του σώματος

• Ώμοι – στέρνο στα αγόρια, λεκάνη στα κορίτσια

Αλλαγές στις αναλογίες μυών και λίπους

• Τα ισχνά άτομα έχουν ταχύ ρυθμό ανάπτυξης
• Τα παχουλά άτομα έχουν βραδύτερο ρυθμό

Αλλαγές στο κυκλοφοριακό, αναπνευστικό, πεπτικό, νευρικό σύστημα

• Παράγοντες που επηρεάζουν:

1. Κληρονομικότητα
2. Διατροφή (πρωτεΐνες επιταχύνουν, υδατάνθρακες επιβραδύνουν)
3. Ορμονικό σύστημα
4. Τεστοστερόνη στα αγόρια
5. Οιστρογόνα στα κορίτσια

Θέματα για προσοχή:

• Ατυχήματα (προς άλλους και προς εαυτό)
• Ακμή
• Δίαιτα – παχυσαρκία
• Ενδοκρινολογικές διαταραχές

ΣΕΙΡΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΩΝ ΗΒΗΣ

Κορίτσια: αρχική διόγκωση στήθους, εμφάνιση ίσιας βαθύτερου χρώματος ηβικής κόμης, αυξητικό τίναγμα, κατσάρωμα ηβικής κόμης, πρώτη έμμηνη ρύση, τρίχωση μασχαλών

Αγόρια: διόγκωση όρχεων, εμφάνιση ίσιας, βαθύτερου χρώματος ηβικής κόμης, αλλαγές στη φωνή, πρώτη εκσπερμάτωση, κατσάρωμα ηβικής κόμης, αυξητικό τίναγμα, τρίχωση μασχαλών, πτώση τόνου φωνής, τρίχωση προσώπου

• ΠΡΩΙΜΗ ΗΒΗ: 1-2 χρόνια  πριν από τη μέση ηλικία

ΑΓΟΡΙΑ: κυριαρχεί στο σχολείο, αρχηγός, περισσότερα καθήκοντα, ενίσχυση αυτοπεποίθησης

ΚΟΡΙΤΣΙΑ: αρχικά αμηχανία, ψυχική ένταση, ανέτοιμη για επίμονα βλέμματα άλλου φύλου, μετά υπεροχή στις σωματικές διαστάσεις, αυτονομία από ενηλίκους, ρόλους για μεγαλύτερα άτομα 

• ΑΡΓΟΠΟΡΗΜΕΝΗ ΗΒΗ: 1-2 χρόνια μετά τη μέση ηλικία  

ΑΓΟΡΙΑ: μεταχείριση ως παιδί, οι άλλοι τον υποσκελίζουν στα αθλήματα, αβεβαιότητα, άγχος, μη αποδεκτές κοινωνικά ενέργειες για να γίνει αρεστός

ΚΟΡΙΤΣΙΑ: μειονέκτημα αλλά όχι όπως στα αγόρια 

Λέει κακές λέξεις

Όταν είναι μικρά τα παιδιά βρίσκουν εξαιρετικά διασκεδαστικό να λένε ‘κακές’ λέξεις, προκειμένου να ελέγξουν τις αντιδράσεις των γύρω τους, αλλά κυρίως των γονέων τους. Οι κακές λέξεις είναι μία μορφή λεκτικής βίας και για πολλούς ανθρώπους χρησιμοποιούνται προκειμένου να βγάλουν από μέσα τους εχθρικά συναισθήματα που δεν μπορούν να τα εκφράσουν με άλλους τρόπους. Τα παιδιά δεν έχουν την ίδια ανάγκη με τους ενήλικες να χρησιμοποιήσουν άσχημη γλώσσα, γιατί έχουν στη διάθεσή τους πολύ μεγαλύτερη ελευθερία έκφρασης και περισσότερους εναλλακτικούς τρόπους εκτόνωσης. Όταν όμως ακούν τους μεγάλους να χρησιμοποιούν ‘κακές’ λέξεις, νιώθουν την ανάγκη να τους αντιγράψουν. Γιατί έτσι νιώθουν κι αυτοί ‘μεγάλοι’. Γιατί έτσι θα τραβήξουν την προσοχή τους. Γιατί έτσι θα εντυπωσιάσουν τους συμμαθητές και φίλους τους. Αρπάζουν λοιπόν κάποιες λέξεις και εκφράσεις από τους μεγάλους και από άλλα παιδιά, και τις επαναλαμβάνουν, συνήθως τις πιο ακατάλληλες στιγμές.

Κατά κανόνα, οι πρώτες άσχημες λέξεις που μαθαίνει ένα παιδί είναι εκείνες που σχετίζονται με περιττώματα. Απολαμβάνει να τις λέει γιατί, πολύ απλά, ξέρει τι σημαίνουν. Αλλά και γιατί στα πρώτα χρόνια της ζωής τους οι λειτουργίες της απέκκρισης βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του και ξέρει ότι αποτελούν ιδιαίτερο ζήτημα. Όλες οι λέξεις όμως που είναι απαγορευμένες για τα παιδιά ασκούν μία ιδιαίτερη μαγεία στους κύκλους τους και προφέροντάς τις, το παιδί είναι σίγουρο ότι θα κάνει τους φίλους του να γελάσουν. Δεν το κάνει όμως για να σοκάρει τους δικούς του. Ειδικά τα μικρά παιδιά τρέμουν μη χάσουν την προσοχή των γονιών τους και φοβούνται μήπως αποξενωθούν από αυτούς. Εκεί αποσκοπούν και οι ‘κακές’ λέξεις: είναι ένας πειραματισμός για να δούνε αν μπορούν να τραβήξουν ακόμα μεγαλύτερη προσοχή πάνω τους.

Ο καλύτερος τρόπος για να κάνουν οι γονείς τα παιδιά τους να σταματήσουν να λένε ‘κακές’ λέξεις είναι να μην τους δίνουν απολύτως καμία σημασία. Μην μπείτε στον πειρασμό να γελάσετε, ακόμα κι αν κάποια λέξη σας φανεί αστεία. Τηρήστε μία κοινή γραμμή ως γονείς: αν ο ένας είναι σοβαρός και ο άλλος χαμογελάει, τότε το παιδί θα συνεχίσει να το κάνει, γιατί πολύ απλά, δεν μπορεί να καταλάβει τι είναι σωστό και τι λάθος. Χρειάζεται πολλή προσοχή, γιατί πολλά παιδιά μπορεί να αποδειχθούν επίμονα και τότε οι γονείς να κουραστούν πρώτοι με αυτή την αδιάφορη στάση τους. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί δεν αναζητά την προσοχή σας για ένα άλλο πραγματικά σοβαρό λόγο. Τι μπορεί να του λείπει και σας ψάχνει;

Επίσης, είναι παράλογο να επιθυμούμε να σταματήσει το παιδί τις κακές λέξεις, όταν οι ίδιοι οι γονείς του τις χρησιμοποιούν μπροστά του μέσα στο σπίτι με τη δικαιολογία ότι οι γονείς μπορούν να βρίζουν, τα παιδιά όχι. Τα παιδιά βρίσκονται σε μία μιμητική φάση της ζωής τους, και θα ήταν υπερβολικά δύσκολο να μην αντιγράψουν τους γονείς τους. Σίγουρα δεν μπορείτε να προστατέψετε το παιδί σας από το να ακούει άσχημες λέξεις έξω από το σπίτι, αλλά μπορείτε να το προστατέψετε από το να ακούει εσάς να μιλάτε έτσι. Βρείτε συνθηματικά προκειμένου να χρησιμοποιείτε με τον σύντροφό σας και αν κάποια στιγμή σας ξεφύγει μία ‘κακιά’ λέξη, ζητήστε συγνώμη και εξηγείστε για άλλη μια φορά γιατί δεν είναι σωστό να μιλάμε έτσι.

Εξηγήστε στο παιδί ότι οι ‘κακές’ λέξεις προσβάλλουν τους ανθρώπους. Δεν έχει νόημα να το τιμωρείτε χωρίς να ξέρει το λόγο για τον οποίο αυτό γίνεται. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να συνεχίσει να λέει ‘κακές’ λέξεις, αλλά όχι μπροστά σας.

Έξυπνο κόλπο: Αν ένα παιδί βρίσκει δύσκολο να σταματήσει να λέει ‘κακές’ λέξεις, πείτε του ότι από δω και πέρα οι λέξεις αυτές μπορούν να λέγονται, αλλά μόνο μέσα στο μπάνιο με κλειστή την πόρτα. Σύντομα θα παραιτηθεί από αυτή την συνήθεια, τόσο γιατί θα κουράζεται να πηγαίνει κάθε φορά μέσα στο μπάνιο, αλλά και γιατί με αυτόν τον τρόπο χάνει το πλεονέκτημα του να τον ακούσουν οι άλλοι και να τραβήξει την προσοχή πάνω του. 

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο familylife.gr. 

Δώδεκα απλές υπενθυμίσεις για τις σχέσεις

Είναι εύκολο να κάνετε τις σχέσεις σας πιο περίπλοκες από ό, τι είναι. Εδώ θα βρείτε δώδεκα απλές υπενθυμίσεις για να σας βοηθήσουν να τις κρατήσετε σε καλό δρόμο.

1/ Όλες οι επιτυχημένες σχέσεις απαιτούν δουλειά. - Δεν συμβαίνουν έτσι απλά, και δεν συντηρούνται μόνες τους. Υπάρχουν και ευδοκιμούν όταν τα εμπλεκόμενα μέρη αναλαμβάνουν το ρίσκο του να μοιράζονται αυτό που συμβαίνει στο μυαλό και τις καρδιές τους. Ανοικτή επικοινωνία και ειλικρίνεια είναι το κλειδί. 

2/ Τις περισσότερες φορές παίρνετε ό,τι δίνετε. - Αν θέλετε αγάπη, δώστε αγάπη. Αν θέλετε φίλους, να είστε φιλικοί. Αν αναζητάτε κατανόηση, προσπαθήστε να δείχνετε κι εσείς περισσότερη κατανόηση στους άλλους. Αυτή είναι μία απλή πρακτική που "δουλεύει" καλά.

3/ Δεν θα' πρεπε να παλεύουμε για μια θέση στη ζωή κάποιου. - Ποτέ μην αναγκάσετε κάποιον να κάνει χώρο στη ζωή τους για σας, γιατί αν ξέρει την αξία σας, θα δημιουργήσει αρκετό χώρο από μόνος τους.

4/ Υπάρχει κάποιος λόγος για όλους όσους γνωρίζουμε. - Μερικοί άνθρωποι θα σας δοκιμάσουν, μερικοί θα σας χρησιμοποιήσουν, και κάποιοι θα σας διδάξουν. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι κάποιοι θα αναδείξουν τον καλύτερο εαυτό σας. Μάθετε πώς μπορείτε να δείτε και να αποδεχθεί τις διαφορές μεταξύ αυτών των ανθρώπων, και να συνεχίσετε ανάλογα.

5/ Όλοι αλλάζουν, και αυτό είναι ΟΚ. - Οι ανάγκες μας αλλάζουν με το χρόνο. Όταν κάποιος σας πει, "Έχεις αλλάξει," δεν είναι πάντα κακό πράγμα. Μερικές φορές, αυτό σημαίνει απλώς ότι σταματήσατε να ζείτε τη ζωή σας σύμφωνα με το δικό τους τρόπο. Μην απολογείστε γι' αυτό. Αντ 'αυτού, να είστε δεκτικοί και ειλικρινείς, εξηγήστε το πώς αισθάνεστε, και κάνετε ό, τι πιστεύετε με την καρδιά σας ότι είναι σωστό.

6/ Εσείς ελέγχετε τη δική σας ευτυχία. - Αν η σχέση σας με τον εαυτό σας δεν λειτουργεί σωστά, μην περιμένετε ότι οι υπόλοιπες σχέσεις σας θα είναι κάτι διαφορετικό. Κανείς άλλος σ' αυτόν τον κόσμο δεν μπορεί να σας κάνει ευτυχισμένο, παρά μόνο εσείς οι ίδιοι. Είναι κάτι που πρέπει να κάνετε μόνοι σας. Και θα πρέπει να δημιουργήσετε τη δική σας ευτυχία πρώτα πριν μπορέσετε να την μοιραστείτε με κάποιον άλλο. Εάν αισθάνεστε ότι είναι λάθος του συντρόφου σας που εσείς δεν είστε ευτυχισμένος, ξανασκεφτείτε το, και κοιτάξτε μέσα στον εαυτό σας για να μάθετε ποιο κομμάτι σας λείπει. Ο/Η σύντροφός σας δεν μπορεί ποτέ να σας «ολοκληρώσει» , γιατί είστε ήδη ολοκληρωμένος. Η λαχτάρα για την ολοκλήρωση που αισθάνεστε μέσα σας προέρχεται από το γεγονός ότι έχετε χάσει την επαφή με το ποιος πραγματικά είστε. 

7/ Το να συγχωρείτε τους άλλους βοηθά ΕΣΑΣ. - Η συγχώρεση δεν λέει, «Ό,τι έκανες σε μένα, δεν πειράζει." Λέει,  "Δεν πρόκειται να επιτρέψω ό,τι μου έκανες να καταστρέψει την ευτυχία μου για πάντα." Η συγχώρεση είναι η απάντηση. Αυτό δεν σημαίνει ότι διαγράφετε το παρελθόν, ή ότι ξεχνάτε τι συνέβη. Αυτό σημαίνει ότι αφήνετε τη δυσαρέσκεια και τον πόνο να περάσουν, και αντ 'αυτού επιλέγετε να μάθετε από αυτή την εμπειρία και να προχωρήσετε με τη ζωή σας.

8/ Δεν μπορείτε να αλλάξετε τους ανθρώπους. Μόνο οι ίδιοι μπορούν να αλλάξουν τον εαυτό τους. - Αντί να προσπαθείτε να αλλάξετε τους άλλους, δώστε τους την υποστήριξη και καθοδηγήστε τους με το παράδειγμά σας. Αν κάποιος που αγαπάς έχει μία  συγκεκριμένη συμπεριφορά την οποία ελπίζεις να εξαφανίσει με το πέρασμα του χρόνου, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα το κάνει. Εάν χρειάζεστε πραγματικά να αλλάξει κάτι, να είστε ειλικρινής και να ρίξετε όλα τα χαρτιά σας στο τραπέζι, ώστε το πρόσωπο αυτό να γνωρίσει τι έχετε ανάγκη από αυτόν/ αυτήν να κάνει.

9/ Οι συνεχείς καυγάδες είναι χάσιμο χρόνου. - Όσο πιο λίγο χρόνο ξοδεύετε με το να μαλώνετε με τους ανθρώπους που σας πληγώνουν, τόσο περισσότερο χρόνο θα πρέπει να αγαπάτε εκείνους που σας αγαπούν. Και αν τύχει να μαλώσετε με κάποιον που αγαπάτε, μην αφήσετε τον θυμό σας να χαλάσει τη σχέση σας. Δώστε στον εαυτό σας λίγο χρόνο να ηρεμήσει και στη συνέχεια συζητήστε ήρεμα την κατάσταση. 

10/ Είστε καλύτερα χωρίς κάποιους ανθρώπους στη ζωή σας. - Όταν πρέπει να αρχίσετε να συμβιβάζεστε εσείς και οι αξίες σας για ορισμένους ανθρώπους γύρω σας, ίσως είναι καιρός να αλλάξετε τους ανθρώπους που σας περιστοιχίζουν. Αν κάποιος σας κακομεταχειρίζεται συνεχώς ή σας σπρώχνει προς τη λάθος κατεύθυνση, δείξτε αρκετό σεβασμό για τον εαυτό σας και απομακρυνθείτε από αυτόν. Μπορεί να σας πονέσει για λίγο, αλλά στο τέλος όλα θα πάνε μία χαρά. Θα πάνε μια χαρά, και σε βάθος χρόνου πολύ καλύτερα.

11/ Μικρές χειρονομίες καλοσύνης σας βοηθάνε πολύ. - Εκτιμήστε τις πιο σημαντικές σας σχέσεις και δείξτε το με κάθε ευκαιρία. Κάθε μέρα θα έχετε την ευκαιρία να κάνετε τη σχέση σας πιο γλυκιά και πιο βαθιά με μικρές χειρονομίες που δείχνουν την εκτίμηση και την αγάπη σας. Να θυμάστε, κάνοντας ένα πρόσωπο να χαμογελάσει μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Ίσως δεν είναι όλος ο κόσμος, αλλά είναι ο κόσμος εκείνων που αγαπάτε. Η καλοσύνη και η ευγνωμοσύνη σας μετράνε πολύ.

12/ Ακόμα και οι καλύτερες σχέσεις δεν διαρκούν για πάντα. - Οι άνθρωποι δεν ζουν για πάντα. Απολαύστε ό, τι έχετε, αυτόν που σας αγαπά και που φροντίζει για εσάς. Ποτέ δεν θα μάθετε τι πραγματικά αυτοί σημαίνουν για σας μέχρι την ημέρα που δεν θα είναι πια δίπλα σας. Και να θυμάστε, μόνο και μόνο επειδή κάτι δεν διαρκεί για πάντα, δεν σημαίνει ότι δεν άξιζε τον κόπο σας. Κάποτε ήταν κάτι που το θέλατε πολύ.