Εφηβεία & Σωματικές Αλλαγές

ΉΒΗ – ΕΦΗΒΕΙΑ

Ήβη: σχετικά σύντομη περίοδος, 2-4 έτη, βιολογικής ανάπτυξης όπου πραγματοποιούνται οι βιοσωματικές αλλαγές που σχετίζονται με την ωρίμανση της γενετήσιας λειτουργίας

Πρωτεύοντα γνωρίσματα ήβης:

• Ωρίμανση γεννητικών αδένων (όρχεων και ωοθηκών)
• Παραγωγή σπερματικών κυττάρων (σπερματοζωάρια και ωάρια)  
• Διόγκωση μήτρας
• Ανάπτυξη αδένων άρρενος

Δευτερεύοντα γνωρίσματα ήβης:

• Ηβική κόμη
• Διόγκωση μαστών
• Τρίχωση προσώπου
• Αλλαγή τόνου της φωνής

Εφηβεία: Μακρότερη αναπτυξιακή περίοδος, 7-8 ετών, περιλαμβάνει αλλαγές που συμβαίνουν σε 4 βασικούς τομείς της ανάπτυξης:    

• Βιοσωματικό
• Γνωστικό
• Συναισθηματικό
• Κοινωνικό

Η εφηβεία εμπεριέχει και την ήβη

• 1η φάση ΗΒΗΣ - ΠΡΟΕΦΗΒΕΙΑ:

Έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται ορισμένα γνωρίσματα της ήβης (τρίχωση εφηβαίου, διόγκωση μαστών, κλπ), όχι όμως τα σπερματικά κύτταρα

• 2η φάση ΗΒΗΣ:

Υπάρχει παραγωγή ώριμων σπερματικών κυττάρων

Διαχωριστικό σημείο:

• Έμμηνος ρύση - εκσπερμάτωση

Έναρξη:

Περίπου στο 11^ο έτος στα κορίτσια

Περίπου στο 13^ο έτος στα αγόρια

Αφετηρία: το άτομο θεωρείται ικανό για αναπαραγωγή

Πέρας: το άτομο θεωρείται ικανό να αναλάβει το ρόλο του ενηλίκου

ΒΙΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Αυξητικό Τίναγμα:

ΥΨΟΣ:

• ΑΓΟΡΙΑ: 10-12 εκ
• ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 8-9 εκ.

ΒΑΡΟΣ:

• ΑΓΟΡΙΑ: 6-7 κιλά
• ΚΟΡΙΤΣΙΑ: 5-6 κιλά

ΤΕΛΙΚΟ ΥΨΟΣ:

• Κορίτσια: μέχρι τα 18
• Αγόρια: 18+
• Κορίτσια: μικρότερο βάρος και  ύψος

ΑΛΛΑΓΕΣ 

• Δημιουργία νέων οστών (από 270 σε 350)- αύξηση μήκους οστών
• Κινητικές αδεξιότητες (Προσοχή! σε αμηχανία και ντροπή)
• Καμπύλη ανάπτυξης:

1. (Επιτάχυνση – κορύφωση – μείωση)

1. Κορίτσια: 10-12-14
2. Αγόρια: 12,5-14-16 

Αλλαγές στις αναλογίες του προσώπου

• Δόντια, μύτη, στόμα, χείλη, σαγόνι, σχήμα προσώπου (πιο ωοειδές στα κορίτσια, πιο γωνιώδες στα αγόρια)

Αλλαγές στο περίγραμμα του σώματος

• Ώμοι – στέρνο στα αγόρια, λεκάνη στα κορίτσια

Αλλαγές στις αναλογίες μυών και λίπους

• Τα ισχνά άτομα έχουν ταχύ ρυθμό ανάπτυξης
• Τα παχουλά άτομα έχουν βραδύτερο ρυθμό

Αλλαγές στο κυκλοφοριακό, αναπνευστικό, πεπτικό, νευρικό σύστημα

• Παράγοντες που επηρεάζουν:

1. Κληρονομικότητα
2. Διατροφή (πρωτεΐνες επιταχύνουν, υδατάνθρακες επιβραδύνουν)
3. Ορμονικό σύστημα
4. Τεστοστερόνη στα αγόρια
5. Οιστρογόνα στα κορίτσια

Θέματα για προσοχή:

• Ατυχήματα (προς άλλους και προς εαυτό)
• Ακμή
• Δίαιτα – παχυσαρκία
• Ενδοκρινολογικές διαταραχές

ΣΕΙΡΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΩΝ ΗΒΗΣ

Κορίτσια: αρχική διόγκωση στήθους, εμφάνιση ίσιας βαθύτερου χρώματος ηβικής κόμης, αυξητικό τίναγμα, κατσάρωμα ηβικής κόμης, πρώτη έμμηνη ρύση, τρίχωση μασχαλών

Αγόρια: διόγκωση όρχεων, εμφάνιση ίσιας, βαθύτερου χρώματος ηβικής κόμης, αλλαγές στη φωνή, πρώτη εκσπερμάτωση, κατσάρωμα ηβικής κόμης, αυξητικό τίναγμα, τρίχωση μασχαλών, πτώση τόνου φωνής, τρίχωση προσώπου

• ΠΡΩΙΜΗ ΗΒΗ: 1-2 χρόνια  πριν από τη μέση ηλικία

ΑΓΟΡΙΑ: κυριαρχεί στο σχολείο, αρχηγός, περισσότερα καθήκοντα, ενίσχυση αυτοπεποίθησης

ΚΟΡΙΤΣΙΑ: αρχικά αμηχανία, ψυχική ένταση, ανέτοιμη για επίμονα βλέμματα άλλου φύλου, μετά υπεροχή στις σωματικές διαστάσεις, αυτονομία από ενηλίκους, ρόλους για μεγαλύτερα άτομα 

• ΑΡΓΟΠΟΡΗΜΕΝΗ ΗΒΗ: 1-2 χρόνια μετά τη μέση ηλικία  

ΑΓΟΡΙΑ: μεταχείριση ως παιδί, οι άλλοι τον υποσκελίζουν στα αθλήματα, αβεβαιότητα, άγχος, μη αποδεκτές κοινωνικά ενέργειες για να γίνει αρεστός

ΚΟΡΙΤΣΙΑ: μειονέκτημα αλλά όχι όπως στα αγόρια