Μία φίλη είχε κάποτε προβληματιστεί από τις φιλικές της σχέσεις και είχε αποφασίσει να τις μελετήσει ως προς ένα πολύ συγκεκριμένο χαρακτηριστικό, προκειμένου να καταλήξει σε κάποιο συμπέρασμα που να άξιζε γενίκευσης και περαιτέρω συζήτησης. Είχε παρατηρήσει, λοιπόν, ότι ο σύντροφός της έκανε πολύ πιο εύκολα σχέσεις απ' ότι εκείνη, οι παρέες τον δέχονταν πολύ πιο εγκάρδια και οι φίλοι του ήταν λιγότερο ανταγωνιστικοί μαζί του. (Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρω ότι η φίλη δεν αναλώθηκε σε στερεοτυπικές διαφορές των δύο φύλων του τύπου "οι γυναίκες ζηλεύουν η μία την άλλη, ενώ οι άντρες είναι πιο αυθεντικοί, κλπ...", αλλά πήγε πέρα από αυτό προσπάθησε να βρει τι είναι αυτό που κάνει κάποιους ανθρώπους (ασχέτου φύλου) περισσότερο συμπαθείς από κάποιους άλλους.)
Και μία μέρα λοιπόν έρχεται με μία ατάκα που έχει γραφτεί ανεξίτηλα μέσα στο μυαλό μου, και σαν μάντρα επανέρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να με κάνει να προβληματιστώ ξανά και ξανά και ξανά για τις ανθρώπινες σχέσεις και την διαύγειά τους. "Ξέρεις, πιστεύω ότι ο Α. είναι περισσότερο συμπαθής, γιατί οι άλλοι νιώθουν ότι δεν απειλούνται από αυτόν." Σκέφτηκα για λίγα δευτερόλεπτα. Ναι, όντως, όταν τον βλέπει κανείς και μιλάει μαζί του, κανένα σημάδι απειλής δεν φαίνεται να κουβαλάει πάνω του. Είναι αλήθεια λοιπόν αυτό το συμπέρασμα;
Η εμπειρία και η χρόνια παρατήρηση σχέσεων -είτε αυτές ευοδώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου είτε όχι- δείχνει ότι, ναι, οι άνθρωποι ψάχνουν για ατέλειες πάνω στον άλλον πριν τον δεχτούν για να συναναστραφούν περισσότερο μαζί του. Κι όταν λέμε ατέλεια, εννοούμε οποιαδήποτε -μα, οποιαδήποτε- ατέλεια: ένα εμφανές σημάδι στο πρόσωπο, ένα νευρικό τικ, χαμηλό ύψος ή περιττό βάρος, φαλάκρα, πρόβλημα υγείας, ή αν προχωρήσουμε πέρα από τις σωματικές ιδιαιτερότητες, το να έχει χάσει έναν ή και τους δύο γονείς του, το να ζει μακριά από τα παιδιά του, να έχει οικονομικά προβλήματα, να έχει περάσει από ένα διαζύγιο ή μία απόλυση. Οτιδήποτε μπορεί να κάνει τον άλλον να πιστέψει ότι η καινούργια γνωριμία του είναι μακριά από αυτό που αποκαλούμε μια "τέλεια" ζωή.
"Μα συνήθως αυτοί που υπερτερούν δεν είναι οι πιο επιτυχημένοι και αυτοί που έχουν κάποια αδυναμία δεν είναι και οι πιο ανασφαλείς;" Όχι. Απ' ότι φαίνεται μπορεί να λειτουργήσει και αντίστροφα αυτό το σχήμα: Αυτός που θεωρεί ότι υπερτερεί, αναλώνεται σε ένα κυνήγι τελειότητας και προσπαθεί να παρουσιάσει ένα ατσαλάκωτο προφίλ στους άλλους, με αποτέλεσμα να θεωρείται, αν όχι απειλή, τουλάχιστον κάποιος που δεν χρειάζεται την παρέα των άλλων, γιατί κάλλιστα μπορεί να τα καταφέρει και μόνος του, όπως δείχνει προς τα έξω. Αντίθετα, αυτός που έχει αδυναμίες, έχει συμβιβαστεί με αυτές και τις δείχνει προς τα έξω, γίνεται περισσότερο συμπαθής, φαίνεται πιο κοντά στην ατελή ανθρώπινη φύση και προσελκύει πιο εύκολα ανθρώπους γύρω του, για να τον στηρίξουν είτε πρακτικά είτε ηθικά ή απλώς για να του κάνουν παρέα στον αγώνα του.
.jpg) |
| ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΠΙΖΑΣ Άραγε αυτή η "ατέλειά" του τον έκανε τόσο δημοφιλή; |
Τις προάλλες πήγα στην καινούργια δουλειά μίας φίλης. "Μια χαρά είναι η νέα σου δουλειά, και μάλιστα ακόμα καλύτερη από την προηγούμενη. Τότε γιατί διαμαρτύρεσαι;", τη ρωτάω. Και η απάντηση επαλήθευσε για μία ακόμα φορά την παραπάνω θεωρία: "Μα για να μην λέει ο κόσμος ότι είναι όλα καλά στη ζωή μου". Έχει δίκιο. Ο κόσμος απειλείται από την "τελειότητα". Ο κόσμος θεωρεί "ύβρη" το να πηγαίνουν όλα ρολόι στη ζωή σου. Ο κόσμος αργά ή γρήγορα θα σε αφήσει απέξω αν με κάποιο μαγικό τρόπο όλα ρυθμίζονται μια χαρά στη ζωή σου και δεν δείχνεις να τον χρειάζεσαι.
Έτσι, ο σεφ που δεν αφήνει κανέναν να πλησιάσει για να μην γίνει κανένα λάθος στη συνταγή παραμένει απρόσιτος και τελικά μόνος, ενώ ο άλλος που μπλέκεται μαζί με τους μαθητές του, κάνει λάθη, αστειεύεται, παρασύρεται, είναι περισσότερο συμπαθής από το κοινό. Η τραγουδίστρια που μόλις πέρασε ένα προσωπικό δράμα και προσπαθεί να το ξεπεράσει, κερδίζει τις καρδιές μερικών ακόμα χιλιάδων θαυμαστών που πίστεψαν ότι ήρθαν ένα βήμα πιο κοντά της μέσα από αυτή την εμπειρία της. Ο φίλος με την μικρή δυσμορφία στο πρόσωπο γίνεται αμέσως αγαπητός από πολλούς χωρίς κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια. H ηθοποιός με το απαράμιλλο κάλλος γίνεται είδωλο όταν μαθαίνεται η εύθραυστη ψυχολογική της κατάσταση και η αδυναμία της να αντισταθεί στις ουσίες και το ποτό.
Όσο όλο αυτό δεν γίνεται παθολογικό και δεν μετατρέπεται σε έναν ψυχολογικό εκβιασμό, όπου ο άλλος χρησιμοποιεί τις δήθεν αδυναμίες του για να τραβάει την αμέριστη προσοχή των άλλων γύρω του, η παραίτηση από το κυνήγι της τελειότητας και η αποδοχής της ατέλειας, μπορεί να γίνει κάτι λυτρωτικό για όλους. Μπορεί να μας οδηγήσει στον εναγκαλισμό των αδυναμιών μας, να μας απαλλάξει από περιττές συγκρίσεις (αφού ποτέ δεν θα μπορέσουμε να είμαστε ίδιοι με κάποιους άλλους ή καλύτεροι απ' όλους) και από ναρκισσιστικές αναφορές στη ζωή μας, και να μας βοηθήσει να μπορέσουμε να απολαύσουμε όσα έχουμε και να επικεντρωθούμε περισσότερο στα δυνατά μας σημεία και να τα εξελίξουμε. Και να μας φέρει και περισσότερους φίλους στο πλάι μας.
Οι άνθρωποι έλκονται από εκείνους που έχουν αποδεχτεί και δεν φοβούνται να δείξουν την τρωτή, ανθρώπινη φύση.
Οι άνθρωποι θέλουν να βλέπουν λάθη, ατέλειες και λοξοδρομήσεις.
Οι άνθρωποι δεν θέλουν να απειλείς την αυτοεκτίμησή τους.
Οι άνθρωποι θέλουν να αποφεύγουν τις συγκρίσεις όσο περισσότερο γίνεται.
Οι άνθρωποι αγαπούν αυτούς που δεν διστάζουν να τσαλακωθούν αν οι περιστάσεις το απαιτούν.
Οι άνθρωποι θέλουν ανθρώπους γύρω τους.
Τους υπερήρωες τους θέλουν για πρότυπα.
Για φίλους, θέλουν τους απλούς, καθημερινούς ανθρώπους. Μαζί με τα λάθη τους και τις ατέλειές τους.
