O πρώην της πρώην του πρώην....

Οι κοινωνιολόγοι Moody James και Κatherine Stovel συνεργάστηκαν με τον Peter Bearman για να χαρτογραφήσουν το ερωτικό δίκτυο ενός λυκείου που απαρτιζόταν κυρίως από λευκούς μαθητές, χρησιμοποιώντας χρήσιμες πληροφορίες από περιγραφές ερωτικών δεσμών που καταγράφηκαν σε μία περίοδο δεκαοχτώ μηνών. Παρατηρήθηκε ότι το εκπληκτικό ποσοστό του 52% όλων των μαθητών που είχαν ερωτικές σχέσεις ήταν μέρος ενός πολύ μεγάλου τμήματος του δικτύου, το οποίο έμοιαζε "με μία μακρά αλυσίδα διασυνδέσεων που εισχωρούσε σε ολόκληρο τον πληθυσμό, όπως οι τηλεφωνικές γραμμές που ξεκινούν από έναν ζεύκτη και καταλήγουν στα σπίτια του κόσμου". 
Ο Moody και οι συνεργάτες του ανακάλυψαν δύο συγκεκριμένους κανόνες σχετικά με την κοινωνική - σε αυτή την περίπτωση σεξουαλική - αλληλεπίδραση στα λύκεια, οι οποίοι επηρεάζουν έντονα τη δομή αυτού του δικτύου: Πρώτον, υπάρχει ο κανόνας κοινωνικής συμπεριφοράς ότι οι άνθρωποι έχουν συντρόφους που τους μοιάζουν. Δεύτερον, φαίνεται να υπάρχει ο κανόνας για το σεξ στο λύκειο "Μη συνάπτετε σχέση με τον πρώην ερωτικό σύντροφο του νυν συντρόφου του πρώην συντρόφου σας". 
Είμαστε σίγουροι ότι χρειάστηκε να διαβάσετε αυτό τον κανόνα παραπάνω από μία φορά για να τον καταλάβετε. Είμαστε επίσης σχεδόν σίγουροι ότι, όταν ήσαστε στο λύκειο, δεν είχατε αποστηθίσει τον κανόνα. Ωστόσο, αν θυμηθείτε τους συντρόφους που είχατε, νομίζουμε ότι θα δυσκολευτείτε να βρείτε κάποια περίπτωση στην οποία παραβιάσατε τον συγκεκριμένο κανόνα. Ένας εύκολος τρόπος να το ελέγξετε είναι να αναρωτηθείτε: "Είχα ποτέ τους ίδιους ερωτικούς συντρόφους με το καλύτερο φιλαράκι μου;". Το πιθανότερο, η απάντησή σας θα είναι αρνητική. 
Αυτός ο κανόνας, το να μη συνάπτουμε σχέσεις με πρώην συντρόφους των φίλων μας, αποτελεί παράδειγμα του πώς οι κοινωνικές διαδικασίες μπορούν να καθορίσουν τη συνολική δομή ενός δικτύου με τρόπους τους οποίους τα ίδια τα άτομα αδυνατούν να αντιληφθούν ή να επηρεάσουν. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι ακολουθούν έναν φαινομενικά απλό κανόνα (συνειδητά ή ασυνείδητα), και έτσι ενσωματώνονται σε ένα δίκτυο που έχει μια συγκεκριμένη δομή. 
Πολλοί συνάπτουν ερωτικές σχέσεις με άλλους που βρίσκονται αρχικά τρεις βαθμούς μακριά τους, τώρα όμως έχουμε έναν κανόνα που αντιτίθεται στη σύναψη σχέσεων με τον φίλο του φίλου ενός φίλου μας. Ποια είναι η διαφορά; Όπως φαίνεται, έχει μεγάλη σημασία το φύλο, αλλά και η σειρά των ερωτικών σχέσεων μεταξύ αυτών των κοινωνικών επαφών. Οι περισσότερες στενές φιλίες συναντώνται σε άτομα του ίδιου φύλου, επομένως η φυσιολογική ροή των πραγμάτων είναι ένα ετερόφυλο ζευγάρι να γνωρίσει μεταξύ τους δύο φίλους του (τον φίλο του άνδρα με το φίλο της γυναίκας), που στη συνέχεια μπορούν να συνάψουν σχέση αν το επιθυμούν. Εντούτοις, αν μία γυναίκα εγκαταλείψει τον σύντροφό της για να συνάψει σχέση με τον σύντροφο της καλύτερής της φίλης, τότε ο παρατημένος σύντροφος και η (πιθανότατα, πρώην πλέον) καλύτερή της φίλη δεν έχουν πολλές πιθανότητες να γίνουν ζευγάρι. 
Αυτό μπορεί να συμβαίνει εξαιτίας αυτού που ο Moody και οι συνεργάτες του ονομάζουν πρόβλημα "των δευτερείων". Και οι δύο παρατημένοι εραστές "έχουν έρθει δεύτεροι" - έχουν χάσει το σύντροφό τους από ένα μέλος του άλλου ζευγαριού. 
Κανείς δεν ενδιαφέρεται για τον νικητή του χάλκινου μεταλλίου σε μία αθλητική διοργάνωση και καμία δεν θέλει να τα φτιάξει με τον πρώην της ερωμένης του πρώην εραστή της. 


(Από το βιβλίο "Συνδεδεμένοι" των Nicholas Christakis και James Fowler)