Γνωστικά Λάθη (ή αλλιώς, αναγνωρίστε την Αρνητική Σκέψη και αλλάξτε τη)

- ΥΠΕΡΓΕΝΙΚΕΥΣΗ

"Απέτυχα να τελειώσω την εργασία μου στην ώρα μου, άρα είμαι αποτυχημένος"

-ΦΙΛΤΡΟ

"Πήρα ένα 8 στο σχολείο" (παραβλέποντας όλα τα 10άρια)

-ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ

"Αυτή η γυναίκα με κοίταξε περίεργα και άρα αυτό σημαίνει ότι με σιχαίνεται ή είμαι πολύ άσχημος"

-ΣΜΙΚΡΥΝΣΗ

"Ναι, πέρασα στην Ιατρική αλλά δεν έκανα και τίποτα σκπουδαίο, απλά πέρασα κάτι εξετάσεις"

-ΔΙΑΣΤΡΕΒΛΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΤΙΚΟΥ

"Αλήθεια ο Πέτρος μου τηλεφωνεί κάθε μέρα και μου ζητάει να βγούμε αλλά αυτό δε σημαίνει και τίποτε, μπορεί να θέλει κάποια εξυπηρέτηση ή κάποιος άλλος να τον έβαλε"

-ΤΑΜΠΕΛΕΣ

"Ποτέ δεν καταφέρνω τους στόχους μου και κάνω συνεχώς λάθη, άρα θα είμαι για πάντα αποτυχημένος"

-ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ

"Γιατί να πάω να χορέψω με αυτά τα κορίτσια; Ούτως ή άλλως, αν τις ρωτήσω σίγουρα θα αρνηθούν"

-ΤΑ "ΠΡΕΠΕΙ"

"Πρέπει να χάσω κιλά". "Πρέπει να είμαι όμορφη", "Πρέπει να είμαι καλός μαθητής"

-ΕΝΟΧΕΣ

"Ήταν δικό μου λάθος που πέθανε ο πατέρας γιατί εγώ δεν ήμουν μαζί του αρκετά συχνά"

Παράλογες Ιδέες ή Συναισθηματική Ισορροπία;

Σύμφωνα με τη Λογικοθυμική Θεωρία του Albert Ellis, ο άνθρωπος είναι λογικό ον, είναι ευτυχισμένος όταν σκέφτεται λογικά, ενώ όταν σκέφτεται παράλογα, είναι δυστυχής. Με βάση αυτή τη θεωρία, η σκέψη και το συναίσθημα είναι αλληλένδετα, και για το λόγο αυτό οι παράλογες σκέψεις είναι η αιτία που μας οδηγεί σε αρνητικά συναισθήματα, όπως είναι το άγχος, οι ενοχές, ο θυμός, η κατάθλιψη, και κατά συνέπεια στη μείωση της αυτοεκτίμησης.

Ο Ellis διατύπωσε 11 παράλογες ιδέες οι οποίες πιστεύει ότι ισχύουν κυρίως στο Δυτικό Πολιτισμό, τις μαθαίνουμε από το οικογενειακό περιβάλλον, ενισχύονται πολλές φορές από την κοινωνία και αποτελούν τις βασικές αιτίες για συναισθηματικές διαταραχές.

Αυτές είναι:

1. Είναι απολύτως απαραίτητο να αγαπιέται κανείς, να τον αγαπούν και να τον αποδέχονται όλοι από το περιβάλλον του

2. Για να αξίζει κάποιος θα πρέπει να είναι ικανός, επαρκής και να επιτυγχάνει σε όλα

3. Μερικοί άνθρωποι είναι κακοί και γι' αυτό πρέπει να κατηγορούνται και να τιμωρούνται

4. Είναι τρομερά καταστροφικό να μη γίνονται τα πράγματα όπως τα θέλει κανείς

5. Η δυστυχία είναι αποτέλεσμα εξωτερικών γεγονότων, τα οποία ο άνθρωπος δεν μπορεί να ελέγξει

6. Αν κάτι είναι επικίνδυνο και βλαβερό, αυτό πρέπει συνέχεια να απασχολεί τη σκέψη του ανθρώπου

7. Είναι πιο εύκολο να αποφεύγει κανείς τις δυσκολίες και την προσωπική ευθύνη παρά να τις αντιμετωπίζει κατά πρόσωπο.

8. Οι άνθρωποι είναι απαραίτητο να βασίζονται σε άλλους και να έχουν την υποστήριξη κάποιου ισχυρότερου.

9. Οι προηγούμενες εμπειρίες και γεγονότα στη ζωή ενός ανθρώπου καθορίζουν την τωρινή συμπεριφορά του και δεν μπορούν να αλλάξουν

10. Οι άνθρωποι πρέπει να απασχολούνται και να στεναχωριούνται με τα προβλήματα των άλλων

11. Υπάρχει πάντοτε μία σωστή και συγκεκριμένη απάντηση σε κάθε πρόβλημα και είναι καταστροφικό αν ο άνθρωπος δεν μπορέσει να τη βρει

Δεν σημαίνει ότι κάποιος που σκέφτεται με βάση μία από τις παραπάνω ιδέες, συνεπάγεται ότι θα αρχίσει να σκέφτεται και με τις υπόλοιπες 10, ή ότι θα αναπτύξει κάποια συναισθηματική διαταραχή, ή ότι θα ανατρέχει σε αυτή σε όλη του τη ζωή. Κάθε μία από αυτές τις παράλογες πεποιθήσεις τις επιλέγουμε σε κάποια συγκεκριμένη φάση της ζωής μας και το πόσο θα μας καθηλώσει σε ένα σημείο ή όχι εξαρτάται από το πόσα έχουμε επενδύσει πάνω σε αυτή την ιδέα.

Μερικά παραδείγματα αυτών των πεποιθήσεων είναι ότι:

-πρέπει να μένουμε πιστοί στις παραδόσεις

-πρέπει να αποδεικνύουμε την αξία μας

-είναι δύσκολο να ξεμάθουμε τις παλιές μας συνήθειες

-πρέπει να μας φέρονται δίκαια και ηθικά

-πρέπει να μας νοιάζει τι σκέφτονται οι άλλοι για μας

-πρέπει να μας επιδοκιμάζουν και να μας αγαπούν

Οι παράλογες πεποιθήσεις είναι μέρος του μοντέλου συμπεριφοράς ΑΒΓ:

Α=> Το γεγονός

Β=> Το σύστημα πεποιθήσεων, οι σκέψεις

Γ=> Η συναισθηματική αντίδραση

Παράδειγμα:

Α=> "Πήγα σε μία συνέντευξη και δεν πήρα τη δουλειά"

Β=> "Είμαι ανάξιος, δεν έχω ικανότητες"

Γ=> "Έχω περισσότερο άγχος και λιγότερη πίστη στον εαυτό μου"

Η λύση βρίσκεται αν εστιάσουμε στο Β, δηλαδή την παράλογη σκέψη,

την αναγνωρίσουμε,

βρούμε από που προήλθε,

ποιος την προκάλεσε,

να την απορρίψουμε,

να την αντικαταστήσουμε με μία λογική,

να εστιάσουμε στο ΕΔΩ και ΤΩΡΑ

Παράδειγμα:

Α=> "Πήγα σε μία συνέντευξη και δεν πήρα τη δουλειά"

Β=> "Γιατί θεωρώ τον εαυτό μου ανάξιο; Δεν θα ήταν καταστροφικό γεγονός που δεν με πήραν στη δουλειά, μια απόρριψη δεν με κάνει ανάξιο και χωρίς ικανότητες"

Γ=> "Έχω λιγότερο άγχος και δεν κλονίζεται η πίστη στον εαυτό μου"

Τα χαρισματικά παιδιά

Τι εννοούμε όταν λέμε χαρισματικά παιδιά; Σε τι διαφέρουν από τα υπόλοιπα;

Αυτά τα παιδιά:

• αντιλαμβάνονται πιο γρήγορα τον κόσμο γύρω του, που μαθαίνουν εύκολα και χωρίς πολλές επαναλήψεις και έχουν μία ακόρεστη δίψα για γνώση από πολύ μικρή ηλικία
• έχουν αρκετά ώριμη σκέψη και μπορούν να συνομιλήσουν ακόμα και στο επίπεδο των ενηλίκων χρησιμοποιώντας λεξιλόγιο και έννοιες προχωρημένες για την ηλικία τους
• θυμούνται εύκολα, και γι’ αυτό αποφεύγουν την αποστήθιση και το συμβατικό τρόπο μελέτης
• έχουν συνήθως ηγετικές ικανότητες και παρακινούν τους άλλους με τον ενθουσιασμό τους και το δυναμισμό τους
• μαθαίνουν γρηγορότερα να περπατάνε, να μιλάνε, να αυτοεξυπηρετούνται απ’ ότι άλλα παιδιά της ηλικίας τους
• έχουν ταλέντο σε θέματα καλλιτεχνικά ή αισθητικά
• έχουν ξεχωριστό χιούμορ και ασυνήθιστη φαντασία και εφευρετικότητα
• αν δεν έχουν ικανοποιητικά αρκετά και πρωτόγνωρα ερεθίσματα, η δίψα τους για μάθηση μετατρέπεται σε ανία και η σχολική τους επίδοση μειώνεται
• θέτουν υψηλά επίπεδα στις προσπάθειές τους, είναι τελειομανείς και έχουν έντονη κριτική για τον κόσμο γύρω τους

Τι εμπόδια συναντούν τα χαρισματικά παιδιά;

Τα παιδιά αυτά στ’ αλήθεια δεν κινδυνεύουν από την ιδιαιτερότητά τους και τα ταλέντα τους, αλλά από την παρεμπόδιση της εκδήλωσης των ικανοτήτων τους από τον περίγυρο.

Επειδή τα ταλέντα τους και οι κλίσεις τους πολλές φορές ξεπερνούν την ακαδημαϊκή επίδοση και τα σχολικά μαθήματα, τα παιδιά αυτά νιώθουν ότι καταπιέζονται από το υποχρεωτικό και περιορισμένο πρόγραμμα του εκπαιδευτικού συστήματος. Κατά συνέπεια, ενδέχεται να αισθάνονται αμήχανα ή να βαριούνται ή και να δημιουργούν τα ίδια προκλήσεις μέσα στο περιβάλλον τους. Έτσι μπορεί να χαρακτηρίζονται από τους δασκάλους τους «κακομαθημένα» , «αφηρημένα» ή «προκλητικά», γενικά, παιδιά που «παρεμποδίζουν την ομαλή διεξαγωγή του μαθήματος».

Άλλες αρνητικές συνέπειες της μη αποδοχής τους μπορεί να είναι οι πολλές σχολικές απουσίες ή ακόμα μερικές φορές παρουσιάζονται μαθησιακές δυσκολίες ή Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα.

Επιπρόσθετα, τα παιδιά αυτά ενδέχεται να μειώσουν τα ίδια τις επιδόσεις τους και να υποβαθμίζουν τις ικανότητές του, συνειδητά ή ασυνείδητα, προκειμένου να μη νιώθουν ότι ξεχωρίζουν και ότι περιθωριοποιούνται από τους συνομηλίκους, αλλά να είναι αποδεκτά από τον περίγυρο.

Τι χρειάζεται να κάνουμε για τα χαρισματικά παιδιά;

Η αντιμετώπιση και ο τρόπος χειρισμού τέτοιων παιδιών είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξή τους, για την αυτοπεποίθησή τους αλλά και για την αποδοχή τους από τους άλλους. Λανθασμένη αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει αυτά τα παιδιά ακόμα και σε αδιαφορία, απόρριψη και αντικοινωνικότητα.

Σημαντικός είναι ο ρόλος της οικογένειας, η οποία πρέπει να αποδεχτεί την ιδιαίτερη φύση του παιδιού, να το επιβραβεύει, να φροντίσει ώστε να αναπτύξει μία καλή επικοινωνία μαζί του, να κατανοεί τα καθημερινά του προβλήματα παρέχοντας ενσυναίσθηση και πρακτικές λύσεις, και να προσπαθεί ώστε το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει να είναι όσο το δυνατόν με περισσότερα ερεθίσματα, χωρίς όμως να το υπερφορτώνει και χωρίς να του μεταθέτει τις δικές της προσδοκίες. Κυρίως όμως η οικογένεια δεν χρειάζεται να φοβηθεί μπροστά στην ανακάλυψη ότι μεγαλώνει ένα χαρισματικό παιδί, και αν χρειαστεί να ζητήσει και τις συμβουλές κάποιου ειδικού.

Εκτός όμως από την οικογένεια, σημαντικό ρόλο παίζει και ο περίγυρος αλλά και το σχολείο. Δεν χρειάζεται περιθωριοποίηση σε κάποιο σχολείο για «ειδικά παιδιά». Το ιδανικό είναι η αρμονική ενσωμάτωση των παιδιών αυτών στην κοινωνία, άρα προτείνεται να φοιτούν αυτά τα παιδιά σε κανονικό σχολείο, και να παρακολουθούν κάποιο πρόγραμμα εμπλουτισμού ή επιτάχυνσης, στο οποίο θα μπορούν να αξιοποιούν τις πολύ υψηλές τους ικανότητες με ενδοσχολικές ή εξωσχολικές δραστηριότητες σε συνεργασία με άλλα παιδιά ανάλογων ικανοτήτων.

Τα 8 είδη νοημοσύνης

Ο Howard Gardner, ψυχολόγος στο Harvard, βασισμένος σε αποτελέσματα μελετών για τον εγκέφαλο το 1983, διαίρεσε τη νοημοσύνη σε οχτώ είδη, το καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε εφτά διαφορετικά πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας. Κύριος ένοχος για την άνιση ανάπτυξη των πεδίων αυτών είναι το σχολείο, το οποίο δίνει έμφαση στην καλλιέργεια μόνο δύο ευφυϊών- γλωσσική και λογικομαθηματική- και αφήνει σε δεύτερη μοίρα τις υπόλοιπες.

Παρόλο που οι ευφυΐες καλλιεργούνται καλύτερα σε μικρότερη ηλικία, ποτέ δεν είναι αργά για να αλλάξουμε ζωή και να αναπτύξουμε τομείς που τους είχαμε ξεχάσει, αλλά που μπορούν να μας χαρίσουν την ολοκλήρωση που μας έλειπε.

Κανένας μας δεν έχει μόνο ένα είδος νοημοσύνης. Καθένας από μας διαθέτει και τα οκτώ, απλά κάποια από αυτά τυχαίνει να τα αναπτύξει περισσότερο, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά του.

Ποια είναι αυτά τα οχτώ είδη νοημοσύνης;

1. Γλωσσικολεκτική

Αφορά τον γραπτό και προφορικό λόγο, τις λέξεις, τη γλώσσα και το πώς συνδυάζονται οι λέξεις μεταξύ τους για να εκφράσουν ιδέες. Είναι αναπτυγμένη στους δημοσιογράφους, τους συγγραφείς, τους ποιητές, τους πωλητές, τους μεταφραστές. Παράδειγμα: Τ.Σ. Έλιοτ

2. Λογικομαθηματική

Αφορά τις σχέσεις αιτιών και αποτελεσμάτων και λύσεις προβλημάτων. Όσοι έχουν ανεπτυγμένη λογικομαθηματική νοημοσύνη, λειτουργούν με λογικά δεδομένα και κυρίως με πρακτικό-επιστημονικό τρόπο. Είναι αναπτυγμένη στους μαθηματικούς, φυσικούς, προγραμματιστές. Παράδειγμα: Αινστάιν

3. Μουσική

Αφορά την ικανότητα αφομοίωσης, επεξεργασίας και σύνθεσης μουσικών μοντέλων (ήχος, ρυθμός, μελωδία). Είναι αναπτυγμένη στους μουσικούς, στιχουργούς, συνθέτες, μαέστρους. Παράδειγμα: Μότσαρτ

4. Σωματική – κιναισθητική

Αφορά την ικανότητα να χρησιμοποιεί κάποιος το σώμα του με επιδέξιο και εκφραστικό τρόπο και να σκέφτονται μέσω της κίνησης. Είναι αναπτυγμένη στους αθλητές, τους χορευτές, τους ηθοποιούς. Παράδειγμα: Μάρθα Γκράχαμ

5. Χωροταξική

Αφορά την ικανότητα να αναγνωρίζουμε, να παρεμβαίνουμε και να προσανατολιζόμαστε μέσα στο χώρο. Είναι αναπτυγμένη στους αρχιτέκτονες, τους φωτογράφους, τους πιλότους, τους σχεδιαστές. Παράδειγμα: Μάρθα Γκράχαμ

6. Νατουραλιστική

Αφορά την ικανότητα αναγνώρισης φυσικών μορφών, την κατανόηση των φυσικών φαινομένων και δυνάμεων και την επικοινωνία με τη φύση. Είναι αναπτυγμένη στους βιολόγους, αγρότες, αστρονόμους, μετεωρολόγους και θεραπευτές εναλλακτικής ιατρικής. Παράδειγμα: Δαρβίνος

7. Ενδοπροσωπική

Αφορά την ικανότητα κατανόησης του εαυτού μας, των φόβων μας, των επιθυμιών και των διαθέσεών μας, καθώς και την επίδρασή μας στην ψυχολογία των άλλων. Είναι αναπτυγμένη στους ψυχολόγους, τους δραματοθεραπευτές, τους δασκάλους. Παράδειγμα: Σίγκμουντ Φρόυντ

8. Διαπροσωπική

Αφορά την κατανόηση των προθέσεων και των επιθυμιών των άλλων, πώς να συνεργαζόμαστε αποτελεσματικά μαζί τους καθώς και την κατανόηση των κοινωνικών καταστάσεων. Είναι αναπτυγμένη στους δασκάλους, τους πολιτικούς. Παράδειγμα: Μαχάτμα Γκάντι

Καθημερινές "κρίσεις" που χρήζουν πειθαρχίας και ορίων

1. ΕΚΡΗΞΕΙΣ ΘΥΜΟΥ

-Μην καταφεύγετε στη βία - αυτός είναι ο πιο σίγουρος τρόπος να του μάθετε να φέρετε βίαια στους άλλους

-Μην προσπαθείτε να περιορίσετε το παιδί σας σωματικά - εκτός κι αν είναι να βλάψει τους άλλους

-Μην ντροπιάζετε το παιδί

-Μην επιχειρήσετε να αντιμετωπίσετε μία έκρηξη θυμού μπροστά σε κόσμο

2. Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ

-Είναι μία ιδιαίτερη στιγμή

-Δείτε τι προσπαθεί να μας πει το παιδί με τη συμπεριφορά του

-Καθιερώστε μία ρουτίνα

-10 λεπτά νωρίτερα πείτε ότι ξεκινά η τελετουργία του ύπνου - για να σταματήσει έγκαιρα και σταδιακά τις δραστηριότητές του

-Πείτε μία ιστορία

-Να είστε συνεπείς - βγείτε από το δωμάτιο ήσυχα και χωρίς διαφωνίες

-Μην εμπλέκεστε σε διαπραγματεύσεις και μην υποχωρήσετε

3. ΕΥΓΕΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

-Εξηγούμε με απλούς όρους

-Μαθαίνουμε να λέμε "ευχαριστώ", "παρακαλώ" και "συγνώμη"

-Μιλάμε ευγενικά, δεν φωνάζουμε και δεν γκρινιάζουμε

-Δεν διακόπτουμε τους άλλους όταν μιλάνε

-Απαντάμε στο τηλέφωνο ευγενικά

-Ενθαρρύνουμε το παιδί να δείχνει ενδιαφέρον σε ένα στεναχωρημένο φίλο του

-Μαθαίνουμε καλούς τρόπους στο τραπέζι

4. ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

-Όχι στον υπνωτισμένο τρόπο παρακολούθησης τηλεόρασης

-Τηλεόραση σε μικρές δόσεις

-Καθορίστε τα προγράμματα που μπορεί να βλέπει ένα παιδί

-Συζήτηση αφότου τελειώνει ένα πρόγραμμα

Οι 11 κανόνες των Ορίων

1. Να είστε συνεπείς και σταθεροί.

Το ΟΧΙ σημαίνει ΟΧΙ, και το ΝΑΙ σημαίνει ΝΑΙ.

2. Η κάθε πράξη έχει και μία αμοιβή.

Η καλή συμπεριφορά αμείβεται. Η κακή συμπεριφορά τιμωρείται.

3. Να εξηγείτε τι εννοείτε και να το εννοείτε.

Σκεφτείτε πριν μιλήσετε, γιατί αλλιώς θα πρέπει να δώσετε εξηγήσεις.

4. Οι γονείς δουλεύουν μαζί ως ομάδα.

Αν δεν συμφωνείτε, τα παιδιά δεν θα ξέρουν ποιον από τους δύο να ακούσουν και τελικά θα καταλήξουν να μην ακουν κανέναν.

5. Μη δίνετε υποσχέσεις που δεν μπορείτε να κρατήσετε.

Αν υποσχεθείτε στα παιδιά ταξίδι στη Disneyland, ετοιμάστε βαλίτσες.

6. Ακούστε το παιδί σας.

Αναγνωρίστε τα συναισθήματά του. Πείτε του "σε καταλαβαίνω" και "σε ακούω" και μετά καταλάβετέ το και ακουστέ το.

7. Καθιερώστε μία ρουτίνα.

Η ρουτίνα και οι συνήθειες κάνουν τα παιδιά να νιώθουν ασφαλή και να προγραμματίζουν το χρόνο τους.

8. Ο σεβασμός είναι δρόμος διπλής κατεύθυνσης.

Αν δεν σέβεστε τα παιδιά σας, δεν πρόκειται να σας σεβαστούν και αυτά.

9. Η θετική ενίσχυση λειτουργεί καλύτερα από την αρνητική.

Έπαινος, ευχαρίστηση, υπερηφάνεια, και όχι γκρίνια, αρνητισμός και κριτική.

10. Οι ευγενικοί τρόποι είναι το παν.

Η καλή συμπεριφορά πάει παντού.

11. Συνειδητοποιήστε το ρόλο σας ως γονέας.

Δεν είναι η δουλειά σας να έχετε τα παιδιά προσκολλημένα πάνω σας, αλλά να τα ετοιμάσετε για τον έξω κόσμο.

Όλη η αλήθεια για τα Όρια

Που βρίσκεται η αλήθεια για τα όρια;

Είναι κοντά στην εμμονή και τον ψυχαναγκασμό ή πιο κοντά στην άνευ όρων αγάπη και την καταπάτηση της ελευθερίας του άλλου; Μάλλον κάπου ανάμεσα, γιατί οτιδήποτε ακραίο πολλές φορές ενέχει και την υπερβολή, κι εδώ αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο είναι το μέτρο.

Τι σημαίνουν για μας τα όρια;

Μιλώντας πιο συγκεκριμένα για τη σχέση γονέων - παιδιών, η ανάγκη να ξεκαθαρίσουμε την αναγκαιότητα των ορίων εμφανίζεται ακόμα πιο επιτακτική. Πολλές φορές, αρνούμαστε να βάλουμε όρια και κανόνες στα παιδιά μας, γιατί πιθανότατα δεν θέλουμε να τα δυσαρεστήσουμε, ή φοβόμαστε τι θα γίνει μετά, ή πολύ απλά δεν ξέρουμε να διαχειριστούμε την πιθανότητα της μη υπακοής από τα παιδιά. Πριν ξεκινήσουμε οτιδήποτε άλλο ας σκεφτούμε λοιπόν για εμάς τους ίδιους τι σημαίνει να βάζουμε όρια, να αρνούμαστε να "χαλάσουμε χατήρι" στα παιδιά, να υποκύπτουμε στις επιθυμίες των άλλων, να βάζουμε ως προτεραιότητα τις ανάγκες των παιδιών, και στο τέλος, τι σημαίνει για εμάς η ίδια η λέξη "όχι". Για άλλους σημαίνει επιβολή ισχύος, για άλλους δυσαρέσκεια. Για μας;...

Γιατί χρειαζόμαστε τα όρια;

Τα παιδιά ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ τα όρια, προκειμένου να αισθάνονται ασφαλή, να αισθάνονται ότι υπάρχει κάποιος κανόνας, και ακόμα καλύτερα κάποιος ενήλικας που θεσπίζει αυτό τον κανόνα, ο οποίος το προστατεύει, το προσέχει και μπορούν να στηριχτούν πάνω του. Με άλλα λόγια, τα όρια βοηθούν το παιδί:

-να συνειδητοποιήσει τις συνέπειες των πράξεών του

-να συνειδητοποιήσει τον εαυτό του και τις δυνατότητές του

-να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του

-να αποκτήσει καλές δεξιότητες επικοινωνίας με τους γύρω του

-να αποκτήσει σεβασμό

-να νιώθει ασφαλές

-να είναι πιο ήρεμο

-να προσαρμόζεται καλύτερα σε νέες καταστάσεις

-να έχει μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση

-να αφήνει ελεύθερο χρόνο στους γονείς του να ηρεμήσουν και να αφοσιωθούν στο χτίσιμο της σχέσης τους

Πώς πετυχαίνουμε τα όρια;

-Η σημασία της θετικής διατύπωσης

Πολλές φορές αναρωτιόμαστε γιατί δεν υπακούει το παιδί αφού του είπαμε ξεκάθαρα τι να ΜΗΝ κάνει. Ναι, αλλά του είπαμε τι να κάνει; Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να σκεφτόμαστε θετικά και να διατυπώνουμε τις προτάσεις μας με θετικό τρόπο, όπως για παράδειγμα, αντί για "Μην χοροπηδάς πάνω στο κρεβάτι σου", είναι προτιμότερο να του πούμε "Σε παρακαλώ, κατέβα από το κρεβάτι σου, γιατί μπορεί να χτυπήσεις". Με αυτό τον τρόπο, καταλαβαίνει τις συνέπειες των πράξεών του, ακούει κάποιον να του μιλάει με ήπιο και ευγενικό τρόπο - κι έτσι μαθαίνει κι αυτό να μιλάει έτσι- και έχουμε περισσότερες πιθανότητες να σταματήσει να το κάνει.

-Όχι στα πολλά "όχι"

Επιλέξτε τις μάχες που θέλετε να δώσετε με τα παιδιά σας και επιμείνετε σε αυτές. Δεν οφελεί να περιορίζετε τα παιδιά για το καθετί και πίσω από κάθε πράξη τους να βρίσκεται μία πληθώρα κανόνων. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε την αναγνώριση της "παιδικότητας των παιδιών", δηλαδή το χαρακτήρα της ηλικιακής και αναπτυξιακής φάσης που βρίσκονται, όπου λίγο ή πολύ εξερευνούν και μαθαίνουν τον κόσμο. Άρα, ιεραρχήστε τα θέματα για τα οποία θέλετε να διεκδικήσετε μία συγκεκριμένη συμπεριφορά από τα παιδιά, και για τα λιγότερο σημαντικά θέματα ας είμαστε περισσότερο ανεκτικοί.

ΑΣΚΗΣΗ: Πολλές φορές βοηθάει να θεσπίζουμε ένα "επίσημο" σύστημα κανόνων με τα παιδιά, για το οποίο θα έχουμε συμφωνήσει από κοινού και θα το έχουμε αναρτήσει σε εμφανές σημείο μέσα στο σπίτι. Εφαρμόστε λοιπόν σε αυτόν τον πίνακα 3 ζώνες συμπεριφοράς: την πράσινη όπου τα παιδιά έχουν ελευθερία κινήσεων, την κίτρινη όπου τα παιδιά θα πρέπει να συζητούν με τους γονείς προκειμένου να τους επιτραπούν οι δραστηριότητες αυτής της κατηγορίας και η κόκκινη όπου οι κανόνες αυτής της κατηγορίας δεν διαπραγματεύονται.

-Τιμωρία ή συνέπεια;

Η τιμωρία συνήθως συνδέεται με επιβολή εξουσίας του ενήλικα πάνω στο παιδί και σπάνια έχει σχέση με τη λανθασμένη συμπεριφορά του παιδιού. Ακόμα κι όταν η τιμωρία δεν είναι σωματική αλλά συναισθηματική, το παιδί μπορεί να πληγωθεί εξίσου βαθιά. Μην ξεχνάτε επίσης ότι όταν χτυπάτε το παιδί σας, το κάνετε να σας φοβάται, το μαθαίνετε στην τυφλή υπακοή και του δίνετε ένα κακό παράδειγμα για μίμηση. Η σωματική ποινή είναι πιθανό να αναστείλει αλλά όχι να εξαλείψει την ανεπιθύμητη συμπεριφορά, σε αντίθεση με το δικό μας απώτερο στόχο που είναι να κάνουμε το παιδί να ΘΕΛΕΙ να συμπεριφέρεται σωστά, και όχι να φοβάται για να το κάνει. Αντίθετα, η συνέπεια είναι άμεση, έχει σχέση με την ανεπιθύμητη συμπεριφορά, στηρίζεται στην επικοινωνία των δύο μελών, εμπεριέχει σεβασμό και αναγνώριση των δικαιωμάτων τόσο του παιδιού όσο και του γονέα, και τέλος, δίνει στο παιδί τη δυνατότητα της επιλογής, π.χ. Αν τελειώσεις τα μαθήματά σου, θα μπορέσεις να παίξεις. Εσύ επιλέγεις τι θα κάνεις.

-Αιτιολόγηση των αποφάσεων

Τις αναίτιες αποφάσεις και τιμωρίες των γονιών τους ("-Γιατί να μην το κάνω;-Γιατί έτσι!") τα παιδιά τις αντιλαμβάνονται ως επίδειξη αδιαφορίας ή έλλειψη ευαισθησίας από τους γονείς τους. Όμως το να ζητούν εξηγήσεις είναι αναφαίρετο δικαίωμά τους και απαραίτητο μέσο για την προσαρμογή τους στη ζωή. Επομένως, την επόμενη φορά που θα επιλέξει μία ακατάλληλη στιγμή για μας να του δώσουμε εξηγήσεις, αντί να το απορρίψουμε, ας του δώσουμε μία απλή και κατανοητή εξήγηση κι έτσι θα το βοηθήσουμε να εσωτερικεύσει τους κανόνες αυτούς γιατί θα έχουν και τα ίδια πειστεί για την αναγκαιότητά τους.

-Χρήσιμες τεχνικές

1. Προτείνετε εναλλακτικές στο παιδί προκειμένου να επεξεργάζεται και τις δικές του ιδέες. Σε μικρότερη ηλικίας παιδί, προτείνετε δύο εκδοχές, τη σωστή και τη λάθος με τις αντίστοιχες συνέπειες, προκειμένου να καταλάβει τι είναι σωστό και τι λάθος.

2. Καθιερώστε το τραπέζι της ειρήνης, όπου εκεί θα βρίσκεστε για να συζητήσετε το πρόβλημα το οποίο χρήζει συζήτησης κι εκεί θα επιλύονται οι διαφορές.

3. Συμφωνήστε ότι όταν θα υπάρχει εκνευρισμός και ένταση, θα δίνετε TIME OUT στο μέλος που φαίνεται να είναι εκτός εαυτού. Δεν θα θέλατε να διαπραγματευτείτε τους κανόνες μέσα σε κλίμα αναστάτωσης και θυμού, γιατί υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να υποχωρήσετε και θα πείτε πράγματα τα οποία ενδέχετε να μετανιώσετε. Δώστε λίγο χρόνο (1 λεπτό για κάθε ηλικιακό έτος) στο παιδί αλλά και σε σας για να ηρεμήσετε.