Συγχώρεση: το τέλος του πόνου

Η συγχώρεση από πολλούς θεωρείται η λύτρωση από ένα βάρος: αυτό που κουβαλάει εκείνος που προδόθηκε από κάποιο πρόσωπο σημαντικό, αυτός που εξαπατήθηκε, που αδικήθηκε, που εγκαταλείφθηκε.

Πολλές φορές επιλέγουμε τη συγχώρεση για κοινωνικούς λόγους, επειδή "έτσι πρέπει". Φοράμε τη μάσκα του "δεν πειράζει, φτάνει ο άλλος να είναι καλά". Έτσι όμως παραλείπουμε την υγιή διαδικασία της "ανάρρωσης" από το τραύμα μας. Προσπερνάμε όλα τα στάδια των συναισθηματικών αντιδράσεων που μας είναι επιτρεπτό να έχουμε και δεν εκφράζουμε ποτέ το θυμό μας, παρά τον κλειδώνουμε κάπου βαθιά μέσα μας.

Κι όμως, είναι φυσιολογικό να θυμώσουμε, να μισήσουμε, να απογοητευτούμε από κάποιον, και μας επιτρέπεται να εκφράσουμε όλα αυτά τα συναισθήματα με έναν υγιή τρόπο. Έχουμε όλο το χρόνο στη διάθεσή μας να επεξεργαστούμε την απώλεια, να βιώσουμε τη θλίψη, να ζήσουμε με το τραύμα μας. Και αυτό δεν έχει καμία σχέση με την εκδίκηση. Είναι απλά η αποδοχή, και όχι η καταπίεση, μίας αληθινής και επίπονης συναισθηματικής διεργασίας.

Δεν υπάρχει χρονικό περιθώριο μέσα στο οποίο πρέπει να περάσει κανείς από όλα τα στάδια της θλίψης, της οργής και να καταλήξει στη συγχώρεση. Φίλοι, συγγενείς, ή ακόμα και κάποιος σύμβουλος μπορεί να μας στηρίξει καθόλη αυτή τη διαδικασία. Αν κάποιος βιαστεί να "κλείσει την υπόθεση" πηγαίνοντας κατευθείαν στη συγχώρεση, τότε είναι πιθανό να καταπιέσει τα αληθινά του συναισθήματα ή να αρνηθεί την ύπαρξή τους. Αλλά όλα αυτά που νιώθει κανείς, ακόμα κι αν τα απωθήσει ή τα αρνηθεί, δεν εξαφανίζονται. Είναι εκεί, υπάρχουν, ζουν, και περιμένουν κάποια άλλη στιγμή να βγουν στην επιφάνεια. Και όταν γίνεται αυτό, γίνεται με τη μορφή είτε κάποιων ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, είτε ως άγχος, είτε ως κατάθλιψη, είτε ως επιθετική συμπεριφορά.

Μα πώς μπορεί κανείς να συγχωρέσει τον άνθρωπο που του φέρθηκε με έναν τόσο απαίσιο, εγωιστικό, καταστροφικό τρόπο; Πώς μπορεί κανείς να ξεπεράσει το σοκ, τον τρόμο, και τελικά την έντονη αυτή επιθυμία για εκδίκηση; Πότε έρχεται η συγχώρεση και τι εξυπηρετεί;

Η συγχώρεση δεν είναι ένα συναίσθημα με το οποίο ξαφνικά ξυπνάμε ένα πρωί, ούτε ο γρήγορος και ασφαλής δρόμος για την ηρεμία και την ευτυχία. Η συγχώρεση δεν έχει να κάνει τόσο με τον άνθρωπο που μας πλήγωσε όσο με εμάς τους ίδιους. Η συγχώρεση αρχίζει με την απόφαση να συγχωρέσουμε, αλλά δεν τελειώνει εκεί. Είναι μία διαδικασία που παίρνει χρόνο και χρειάζεται τη δική μας δέσμευση σε μία ζωή γεμάτη με εμπειρίες, αλλά χωρίς απωθημένα συναισθήματα. Το να επιμένουμε στο μίσος και την εκδίκηση για κάποιον είναι να σαν να κρατάμε ένα κομμάτι κάρβουνο αναμένο με την πρόθεση να το πετάξουμε στο άτομο που μισούμε: αυτός που καίγεται πρώτος είμαστε εμείς. Η συγχώρεση σημαίνει ότι έχουμε αποφασίσει ότι θα αφήσουμε πίσω μας το μίσος, έτσι ώστε να δώσουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας να φύγει από το παρελθόν και να πάει μπροστά πια. Αυτό που έκανε ο άλλος σε εμάς όντως ήταν πολύ κακό, αλλά αυτό που κάνουμε εμείς στον εαυτό μας με το να μην προχωρούμε παρακάτω μπορεί να είναι ακόμα χειρότερο.

Και το να περάσουμε μέσα από τη θλίψη και το θυμό είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να προχωρήσουμε στη συνέχεια στην απόφαση να συγχωρέσουμε. Η απόφαση για συγχώρεση βασίζεται στη συνειδητοποίηση ότι με αυτό τον τρόπο επωφελείται αυτός που συγχωρεί (ακόμα κι αν δεν υπάρχει καμία επίδραση σε αυτόν που συγχωρείται), ενώ το μίσος βλάπτει αυτόν που μισεί (και μπορεί να μην έχει καμία επίδραση σε αυτόν που μισείται). Επομένως, δεν έχει σημασία για ποιο λόγο το άλλο πρόσωπο προέβη στην επιζήμια για μας πράξη (μίσος, εγωισμό, αδιαφορία, ή άλλο λόγο). Η απόφαση για συγχώρεση δεν έχει να κάνει με τον άλλο, αλλά με εμάς.

Συγχωρώ δε σημαίνει ξεχνώ. Αν ξεχάσουμε τι συνέβη, τότε παραβλέπουμε ένα πολύ σημαντικό μάθημα που μας δίνει η ζωή. Αν επιτρέψουμε σε κάποιον να μπει στο σπίτι μας και αυτός μας ληστέψει, θα τον συγχωρέσουμε αλλά δεν θα ξεχάσουμε. Αν ξεχάσουμε, τότε πιθανώς να μας ξαναληστέψει!

Διαχώρισε το πρόσωπο από την συμπεριφορά. 
Μην πιέζεις τον εαυτό σου να συγχωρέσει τον άλλο αμέσως. 
Προστάτεψε τον εαυτό σου και την αξιοπρέπειά σου. 
Απομακρύνσου από τοξικές καταστάσεις και ανθρώπους. 

Αν μπορούσες να δεις μια ολόκληρη σχέση μέσα σε 5 λεπτά..

Αν μπορούσες να δεις μία ολόκληρη σχέση μέσα σε πέντε λεπτά, αυτή προφανώς θα ήταν κάπως έτσι: 

-Γεια σου, είσαι πολύ όμορφη. Έχεις ωραία μαλλιά. 
-Ευχαριστώ πολύ. Θα ήθελες να πάμε για φαγητό κάποια στιγμή; 
-Ναι, φυσικά, τα λέμε την Τετάρτη. 
....
-Ελπίζω να πεινάς, ε; 
-Είδα τις φωτογραφίες σου στο facebook. Όλες ωραίες, εκτός από εκείνη στο Λύκειο, χαχα..
-Οι πολιτικές μας απόψεις φαίνεται να ταιριάζουν, δε νομίζεις; 
-Ναι, το πρόσεξα. 
-Τι λες, φεύγουμε από δω; 
-Ναι, πάμε σπίτι μου;
-Φύγαμε. 
...
-Θα γνωρίσεις τους φίλους μου απόψε. 
-Ουάου, φοβάμαι. 
-Δεν έχεις τίποτα να φοβηθείς, θα σε συμπαθήσουν αμέσως. Τους αρέσουν οι κοκκινομάλλες! 
...
-Μ'αρέσει να σε κοιτάζω. 
-Μ'αρέσει να ξαπλώνω δίπλα σου. 
-Πόσο χαίρομαι που σε βρήκα. 
-Ναι, η μοίρα, είδες; 
-Με κάνεις πολύ ευτυχισμένο. 
...
-Πρόσεξα ότι άφησες την οδοντόκρεμα χωρίς καπάκι. Θα ήθελα να σε παρακαλέσω να την κλείνεις. 
-Ναι, γιατί είναι σιχαμερό, ε;
-Ναι, είναι λίγο. 
-Τουλάχιστον εγώ βουρτσίζω τα δόντια μου 2 φορές τη μέρα. 
-Εγώ τα βουρτσίζω 3 φορές και χρησιμοποιώ και νήμα. 
...
-Να σου πω κάτι: βαρέθηκα τη γκρίνια σου. 
-Εγώ γκρινιάζω;;; Εσύ ήσουν αυτός που είπε να βγαίνουμε και με άλλους. 
-Ε και; Έχουμε 2013, σιγά το πράγμα! 
-Μιλάς σοβαρά; Λες κάτι τέτοιο στην κοπέλα σου; 
-Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να βγαίνεις σε διαδικτυακό ραντεβού. 
-Αλήθεια; Ε τότε μάθε ότι οι φίλοι σου είναι πολύ σέξυ! 
-Ναι, έχω δει πώς τους κοιτάς! 
-Με έχεις δει πώς τους κοιτάω μπροστά σου;
-Ναι. 
-Πού να δεις πώς τους κοιτάω όταν δεν είσαι εσύ μπροστά...
-Α τέλεια... Τοτε κι εγώ θα συναντηθώ με τη φίλη μου από το match.com. 
-Πόσο άθλιος είσαι...
-Δεν το αντέχω άλλο αυτό. Τελειώσαμε! 
...
-Αυτή είναι ό,τι χειρότερο μου έχει συμβεί. 
-Ποτέ ξανά με αυτόν. Ποτέ! 
... 
-Βλέπεις κάποιον αυτή την περίοδο; 
-Όχι. 
-Πώς σου φαίνεται να βρεθούμε την Τρίτη; 
-Πώς σου φαίνεται η Τετάρτη; 
-Καλύτερα.

Στην ταινία Η αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού, η Κλεμεντίν και ο Τζόελ χωρίζουν για πρώτη φορά όταν η σχέση τους είχε φτάσει σε οριακό σημείο και σχεδόν μισούν ο ένας τον άλλο. Αφού παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα όπου διαγράφει ο ένας τον άλλο από τη μνήμη του, ξανασυναντιούνται τυχαία και περνούν μερικές όμορφες στιγμές, καθώς για κάποιον ανεξήγητο λόγο έλκονται πολύ έντονα. Τότε βρίσκουν τις κασέτες με τα τελευταία τους λόγια πριν προχωρήσουν στη "διαγραφή": τα σκληρά λόγια που έλεγαν ο ένας για τον άλλο, τις κατηγορίες, τα παράπονα, τα ελαττώματα, όλα... 

Και παρ'όλα αυτά, τη δεύτερη φορά που βρίσκουν ο ένας τον άλλο, θέλουν να είναι μαζί. Αυτή τη φορά όμως ξέρουν ότι κάποια στιγμή θα φτάσουν στο ίδιο σημείο, όπου θα μισούν-κατηγορούν-απαξιούν ο ένας τον άλλο. Αλλά θα προσπαθήσουν. Θα προσπαθήσουν να πάνε πέρα από αυτό το σημείο. Πέρα από το σημείο όπου όλα φαίνονται τέλεια και ο σύντροφος είναι μια απλή εξιδανίκευση. Πέρα από το σημείο όπου οι υψηλές προσδοκίες που εναποθέτουν στον άλλο, διαψεύδονται. 

Από εκείνο το σημείο όπου ξεκινάει η πραγματική σχέση. 

"-Δεν μπορώ να βρω κάτι που να μην μου αρέσει σε σένα. 

-Ναι, αλλά θα βρεις."