Διαζύγιο - Μέρος Γ': Η επίδραση στα παιδιά

Ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται ένα παιδί το διαζύγιο και επηρεάζεται από αυτό εξαρτάται από: 
α) τα ατομικά του χαρακτηριστικά: Ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των  παιδιών τα κάνουν πιο ευάλωτα και ευπαθή στο έντονο στρές και την νέα κατάσταση που προκύπτει από το διαζύγιο, ενώ κάποια άλλα χαρακτηριστικά τους προσδίδουν ψυχική αντοχή. Έτσι τα παιδιά με «δύσκολη» ιδιοσυγκρασία και προβλήματα συμπεριφοράς είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα ενός διαζυγίου από τα παιδιά που έχουν αναπτύξει κοινωνική ωριμότητητα και υπευθυνότητα.
β) τη σύνθεση της οικογένειας: Η απουσία του ενός γονέα έχει σαν επίπτωση στο παιδί την ελλιπή κοινωνικοποίηση του και την απουσία προτύπου ταύτισης. Παράλληλα έχουμε την ρήξη των συναισθηματικών δεσμών με τον απόντα γονέα, πράγμα που συμβαίνει στα μικρότερης ηλικίας παιδιά. Η ελλιπής κοινωνικοποίηση περιλαμβάνει και παράμετρους όπως την προβληματική εξέλιξη της προσωπικότητας και την διαμόρφωση των σχέσεων με το άλλο φύλο. Σημειώνεται και η μείωση της επίβλεψης και πειθαρχίας των παιδιών.
γ) την οικονομική εξέλιξη της οικογένειας: Φαινόμενα, όπως η χαμηλού επιπέδου εκπαίδευση των παιδιών, η μείωση της σχολικής επίδοσης και η μείωση των εξωσχολικών δραστηριοτήτων, συχνά παρουσιάζονται  λόγω της  επιπλέον απασχόλησης των μητέρων προκειμένου να αντιμετωπίσουν την νεα οικονομική κατάσταση, την μείωση του χρόνου που διαθέτουν στα παιδιά, ενώ δεν απουσιάζει και το φαινόμενο της εγκατάλειψης  της εκπαίδευσης από τα παιδιά, προκειμένου να συνεισφέρουν στο εισόδημα της οικογενείας.
δ) την ψυχολογική κατάσταση των γονέων: Η μειωμένη ικανότητα των γονέων στην αντιμετώπιση του στρες  έχει σαν αποτέλεσμα την  μειωμένη ικανότητητα τους στο γονεικό ρόλο.
ε) τη λειτουργία της οικογένειας: Αναφέρεται στις μεταβολές των σχέσεων μεταξύ των γονέων και μεταξύ γονέων και παιδιών.Οι συγκρούσεις τόσο πριν, όσο και μετά το διαζύγιο σηματοδοτούν την προσαρμογή των παιδιών στο διαζύγιο. Έρευνες έχουν δείξει ότι η συνεχής εχθρότητα μεταξύ των γονέων και το αντίστοιχο συναισθηματικό κλίμα που προκαλεί δημιουργεί άχγος, στρες, ανασφάλεια, κατάθλιψη, καθώς και ποικίλλα προβλήματα συμπεριφοράς στα παιδιά.

Αντίθετα, οι καλές σχέσεις και η ποιοτική επικοινωνία μεταξύ παιδιών και γονέων μετά το χωρισμό βοηθά στη καλή προσαρμογή των παιδιών και στην άμβλυνση των προβλημάτων. 

...

Οι έρευνες δείχνουν ότι δεν είναι το διαζύγιο αυτό κάθε αυτό που μπορεί να δημιουργήσει κοινωνικοψυχολογικές δυσκολίες στα παιδιά, αλλά το πώς οι ίδιοι οι γονείς διαχειρίζονται το διαζύγιο. Όταν οι έρευνες επικεντρώσουν στις άμεσες συνέπειες του διαζυγίου τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι διαφορές ανάμεσα στις δύο ομάδες παιδιών είναι μικρές αλλά σημαντικές και τείνουν να μειώνονται με την πάροδο του χρόνου καθώς οι σχέσεις των γονέων εξομαλύνονται και τα παιδιά προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες. Όταν όμως τα παιδιά αυτά που έχουν βιώσει διαζύγιο μελετούνται και κατά την ενηλικίωσή τους, φαίνεται πως ο χωρισμός των γονέων, αν δεν έχει ακολουθήσει ήπιες και συναινετικές διαδικασίες, μπορεί να αφήσει ένα σημαντικό αποτύπωμα που να επηρεάζει διάφορους τομείς της ενήλικης ζωής τους.

ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

-σε παιδιά προσχολικής ηλικίας 

-Διαταραχές ύπνου 

-Παλινδρόμηση στον έλεγχο των σφιγκτήρων (ούρηση, αφόδευση, νυχτερινή ενούρηση)

-Διαταραχές στο φαγητό 

-Εριστικότητα

-Επιθετικότητα

-Αυξημένη ανησυχία

-Υπερκινητικότητα

-Επιθυμία για επανασύνδεση γονέων

-Καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη 

-σε παιδιά σχολικής ηλικίας 

-Κατάθλιψη

-Απόσυρση

-Φόβος εγκατάλειψης

-Άγχος 

-Φαντασιώσεις για προσωπική ευθύνη

-Φαντασιώσεις για συμφιλίωση των γονέων 

-Θυμός προς το γονέα που αναλαμβάνει την επιμέλεια, γιατί θεωρείται υπεύθυνος για την αποχώρηση του άλλου γονέα 

-Πτώση της σχολικής επίδοσης 

-Αλλαγές στη συμπεριφορά 

-Αισθήματα απώλειας ή απόρριψης 

-Ντροπή 

-Εσωτερικές συγκρούσεις για την "θέση" που θα πάρουν υπέρ του ενός ή του άλλου γονέα 

-Πονοκέφαλοι, πόνοι στο στομάχι, ψυχοσωματικά συμπτώματα 

-σε παιδιά εφηβικής ηλικίας 

-Δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, στην διαμόρφωση της ταυτότητάς τους και στην επίτευξη της αυτονομίας τους 

-Θλίψη 

-Συναισθήματα ντροπής 

-Επιθετικές μορφές συμπεριφοράς 

-Μείωση σχολικής επίδοσης 

-Δυσκολίες συγκέντρωσης 

-Συμπτώματα κατάθλιψης 

-Σωματικά συμπτώματα 

-Απομυθοποίηση γονέων και έντονη κριτική στάση απέναντί τους 

ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ (ενήλικες που βιώσαν το διαζύγιο ως παιδιά) 

-Δυσάρεστες μνήμες 

-Αισθήματα λύπης για το χωρισμό

-Ανησυχία μήπως επαναλάβουν έναν τέτοιο γάμο και οι ίδιοι 

-Αίσθημα ανικανοποίητου 

-Μη ικανοποιητική συζυγική ζωή 

-Επιφυλακτικότητα στις σχέσεις 

ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ (...κι όμως υπάρχουν!) 

-Τα παιδιά απαλλάσσονται από το αρνητικό κλίμα των συνεχών συγκρούσεων μέσα στην οικογένεια 

-Οι γονείς αλλάζουν τη συμπεριφορά τους και τους τρόπους που εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους προς τα παιδιά. Αφιερώνουν περισσότερο χρόνο ή πιο ποιοτικό χρονο και είναι πρόθυμοι να μοιραστούν περισσότερες εμπειρίες μαζί τους, να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους, να συζητήσουν με αυτά και να διατηρήσουν μια πιο στενή συναισθηματική επαφή.