"Ευτυχία δεν είναι να κάνεις πάντα αυτό που θέλεις, αλλά να θέλεις πάντα αυτό που κάνεις" (Λέων Τολστόι)

Κυριακή 2 Ιανουαρίου 2011

Όνειρα (Μέρος I: Η δημιουργία)

"Το όνειρο είναι ένας προμαχώνας κατά της κανονικότητας και του τετριμμένου χαρακτήρα της ζωής, μια ελεύθερη αναψυχή της δεσμευμένης φαντασίας, καθώς φέρνει άνω κάτω όλες τις εικόνες της ζωής και διακόπτει τη συνεχή σοβαρότητα του ενήλικου ανθρώπου με ένα χαρούμενο παιδικό παιχνίδι. Χωρίς τα όνειρα θα γερνούσαμε ασφαλώς νωρίτερα..." 
Πέρα από τη θεωρία που θέλει το όνειρο ως απλά ένα "σωματικό" συμβάν, το όνειρο εξυπηρετεί μία λειτουργία και έχει ένα ωφέλιμο αποτέλεσμα. Πράγματα για τα οποία έχουμε ολοκληρώσει τη σκέψη μας δεν γίνονται ποτέ ονειρικά ερεθίσματα. Στα όνειρα συντελούν μόνο τα μισομελετημένα ή αυτά που περνούν φευγαλέα από το μυαλό μας. Τα όνειρα έχουν θεραπευτική, ανακουφιστική δύναμη, καθώς μέσα από αυτά μπορεί να επιτευχθεί αποφόρτιση της ψυχής. Η ψυχή δεν θέλει να συνεχίσει τις εντάσεις της ημέρας, αλλά να τις διαλύσει και να αναπαυτεί από αυτές. 


Προσπαθώντας να εντοπίσουμε τις πηγές του ονείρου, καταλήξαμε σε πέντε είδη σύμφωνα με τον Freud και τον Jung: 
1) Εξωτερική (αντικειμενική) αισθητήρια διέγερση: Η ψυχή παραμένει και στον ύπνο σε συνεχή επαφή με τον εξωσωματικό κόσμο, και παρόλο που κλείνουμε τις σπουδαιότερες αισθητήριες πύλες, τα μάτια, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τα ερεθίσματα από τα αισθητήρια όργανα εντελώς ούτε να μηδενίσουμε τη διεγερσιμότητά τους. Έτσι, μπορεί να εισχωρήσει στα μάτια δυνατό φώς, να ακουστεί ένα θόρυβος ή να διεγείρει τον βλεννογόνο υμένα της μύτης μία αρωματική ουσία. Μπορεί επίσης να απογυμνώσουμε μερικά μέλη του σώματος κάνοντας αθέλητες κινήσεις κι έτσι να αισθανθούμε ψύξη ή αλλάζοντας θέση να νιώσουμε πίεση ή ένα άγγιγμα. Για παράδειγμα, όταν χάνουμε τη νύχτα το σκέπασμά μας ονειρευόμαστε ότι περιφερόμαστε γυμνοί ή ότι πέσαμε στο νερό. Όταν τα πόδια προεξέχουν στο κρεβάτι ονειρευόμαστε ότι στεκόμαστε στο χείλος του γκρεμού ή ότι πέφτουμε από ύψωμα. Όταν αρχίζει να χτυπάει το ξυπνητήρι, ονειρευόμαστε καμπάνες, κουδουνάκια ή ακόμα και σπάσιμο πορσελάνης. Είναι εντυπωσιακή η ευχέρεια του ονείρου να εμπλέκει ξαφνικές εντυπώσεις από τον αισθητό κόσμο με τέτοιο τρόπο μέσα στις παραστάσεις του ώστε να αποτελούν μία καλά προετοιμασμένη καταστροφή!!! 
2) Εσωτερική (υποκειμενική) αισθητήρια διέγερση: Οι εσωτερικές διεγέρσεις των αισθητηρίων οργάνων παίζουν ουσιαστικό ρόλο στις ονειρικές αυταπάτες, οι οποίες είναι πολύ ζωηρές εικόνες με πλούσιες εναλλαγές. Έτσι, μπορεί να κάνουμε δίαιτα και να ονειρευτούμε μία πιατέλα κι ένα χέρι με πηρούνι που παίρνει φαγητό. Να έχουμε πόνους στα μάτια και να έχουμε την παραίσθηση μικροσκοπικών σημαδιών που πρέπει με μεγάλη προσπάθεια να τα αποκρυπτογραφήσουμε. 
3) Εσωτερικό σωματικό ερέθισμα: Σχεδόν όλα τα εσωτερικά μας όργανα, που σε υγιή κατάσταση δεν μας δηλώνουν καν την ύπαρξή τους, σε καταστάσεις ερεθισμού ή σε περιπτώσεις αρρώστιας είναι για μας πηγή ενοχλημάτων που μπορούν στον ύπνο μας να μας προειδοποιήσουν για αρρώστιες. Τα όνειρα των καρδιοπαθών είναι πολύ σύντομα και τελειώνουν με έντρομο ξύπνημα. Οι πνευμονοπαθείς ονειρεύονται συνήθως καταστάσεις ασφυξίας, συνωστισμού ή φυγής. Στις περιπτώσεις πεπτικών διαταραχών το όνειρο περιέχει εικόνες από τον κύκλο της απόλαυσης και της αηδίας. 
4) Καθαρά ψυχικές πηγές ερεθισμάτων: Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι οι άνθρωποι ονειρεύονται αυτά που κάνουν την ημέρα και ό,τι τους ενδιαφέρει στην αγρύπνια. Υπάρχει όμως και ο ισχυρισμός ότι το όνειρο αποσπά τον κοιμώμενο από τα ενδιαφέροντα της ημέρας και ότι μόνο τότε βλέπουμε στον ύπνο μας αυτά που πραγματικά μας συγκινούν, όταν έχουν χάσει την ελκυστικότητά τους. 
5) Ενορμήσεις του ασυνείδητουΌταν κάτι εξαφανίζεται από τη συνείδηση, δε διαλύεται στον αέρα ή παύει να υπάρχει – απλώς είναι εκτός της προσοχής μας, είναι φαινομενικά εξαφανισμένο (Jung). Έτσι, το ασυνείδητο συνίσταται κατά κύριο λόγο από ένα πλήθος περιεχομένων, που επισκιάζονται προσωρινά. Επίσης, εκτός από μία πλειοψηφία απλών αναμνήσεων, είναι δυνατόν να εμφανιστούν νέες σκέψεις που ποτέ πριν δεν ήταν συνειδητές. Αναπτύσσονται από τα σκοτεινά βάθη και αποτελούν σημαντικό μέρος της υποσυνείδητα αισθητής ψυχής.


 Γιατί μετά το ξύπνημα ξεχνάμε το όνειρο; 
Το πρωί το όνειρο διαλύεται, και μάλιστα το θυμόμαστε μόνο αποσπασματικά ενώ τη νύχτα ήταν μεγαλύτερο. Πολλές φορές ξέρουμε ότι είδαμε όνειρο αλλά όχι τι ακριβώς ονειρευτήκαμε. Από την άλλη, υπάρχουν όνειρα που διατηρούνται εξαιρετικά μακροχρόνια στη μνήμη. Ένας λόγος για τον οποίο ξεχνάμε τα όνειρα είναι επειδή οι εικόνες του ήταν πολύ αχνές, ενώ οι ζωηρότερες εικόνες διατηρούνται στη μνήμη. Επίσης, οι περισσότερες ονειρικές εικόνες αποτελούν βιώματα του παρελθόντος και αυτή η ιδιότητά τους συμβάλλει στο ξέχασμα των ονείρων. Ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο ξεχνάμε τα όνειρα είναι το γεγονός ότι δεν συνάπτουν μεταξύ τους κατάλληλους δεσμούς και ειρμούς. Όπως αν σπάσουμε μία πρόταση στις επιμέρους λέξεις της και τις ανακατέψουμε τότε είναι δύσκολο να την απομνημονεύσουμε, έτσι και τα παράλογα συνονθυλεύματα στο όνειρο τα διατηρούμε πολύ δύσκολα και σπάνια. Αλλά και το γεγονός ότι το όνειρο δεν παίρνει σχεδόν ποτέ τακτοποιημένες αναμνήσεις από την άγρυπνη ζωή, αλλά μόνο μερικές λεπτομέρειες με τις οποίες φτιάχνει ένα νέο σύνολο, αποσυνδέει το όνειρο από τους συνειρμούς της άγρυπνης ζωής που ανακαλούμε στη μνήμη. 


Εργασίες του Ονείρου
Συμπύκνωση: ολική ή μερική παράλειψη κάποιων στοιχείων του ονείρου ή άθροιση στοιχείων που έχουν κάτι κοινό μεταξύ τους 
Μετάθεση: συναισθήματα, ιδέες ή επιθυμίες μεταφέρονται από το αρχικό τους αντικείμενο σε ένα πιο αποδεκτό υποκατάστατο για το Εγώ του ονειρευόμενου. Έτσι, είναι δυνατόν απαράδεκτες επιθυμίες και παρορμήσεις του ονειρευόμενου να αποδοθούν σε άλλο πρόσωπο του ονείρου. 
Συμβολισμός: ιδέες ή αντικείμενα που είναι συναισθηματικά φορτισμένα αναπαριστώνται με αθώες εικόνες που συνδέονται κατά κάποιο τρόπο με την ιδέα ή το αντικείμενο. Έτσι, ο βασιλιάς και η βασίλισσα συνήθως αναπαριστούν τους γονείς, τα σκαλοπάτια ή το ανεβοκατέβασμά τους αναπαριστούν συμβολικά τη σεξουαλική πράξη, το "δεξιά" και "αριστερά" έχουν ηθική σημασία, καθώς ο δεξιός δρόμος είναι ο δρόμος του δικαίου ενώ ο αριστερός είναι του εγκλήματος, ενώ οι ταξιδιωτικές αποσκευές μπορεί να θεωρηθούν το βάρος μίας αμαρτίας ή λανθασμένης απόφασης που μας βαραίνει. 








 

(Υλικό από το βιβλίο "Η ερμηνεία των ονείρων" του S. Freud και τα βιβλία "Το δώρο της ψυχοθεραπείας" και "Στον κήπο του Επίκουρου" του I. Yalom)

1 σχόλιο:

  1. Καλησπέρα σας.θέλω να ρωτήσω την ημέρα τα όνειρα βγαίνουν;;;όταν τα βλέπουμε.ευχαριστώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρει: